Fundusz modernizacyjny – dodatkowe 2,7 mld euro na czystsze systemy energetyczne

Komisja Europejska wypłaciła dodatkowe 2,7 mld euro na wsparcie 39 projektów inwestycyjnych w ośmiu państwach członkowskich. Fundusz modernizacyjny, finansowany z dochodów z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), od czasu jego uruchomienia w 2021 r. zapewnił 15,45 mld euro na inwestycje wspierające projekty w zakresie przejścia na czystą energię. Pomaga on wdrażać inwestycje w wytwarzanie i wykorzystywanie energii ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczną, magazynowanie energii, modernizację sieci energetycznych, w tym rurociągów i sieci ciepłowniczych, oraz sprawiedliwą transformację w regionach zależnych od węgla.

Fundusz modernizacyjny – podsumowanie 2024 r.

Ogłoszone pod koniec grudnia wsparcie uzupełnia zainicjowane w czerwcu 2024 r. inwestycje w wysokości prawie 2,97 mld euro na 38 innych projektów, co oznacza, że całkowite wypłaty z funduszu modernizacyjnego w 2024 r. wyniosą 5,67 mld euro i obejmą 77 projektów w 11 krajach. Tylko w tym roku dokonano wypłat na rzecz Bułgarii (65 mln euro), Chorwacji (52 mln euro), Czech (1,283 mld euro), Estonii (84 mln euro), Węgier (202 mln euro), Łotwy (27 mln euro), Litwy (185 mln euro), Polski (1,733 mld euro), Rumunii (1,956 mld euro), Słowenii (309 mln euro) i Słowacji (153 mln euro). O wcześniejszych projektach realizowanych z Funduszu modernizacyjnego pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Fundusz modernizacyjny – wsparcie na projekty w zakresie czystej energii.

Wszystkie 77 wspieranych od 2024 r. projektów koncentruje się na wytwarzaniu energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, modernizacji sieci energetycznych, efektywności energetycznej i zastąpieniu produkcji węgla paliwem o niższej intensywności emisji dwutlenku węgla.

Projekty realizowane od 2024 r. obejmują takie działania, jak:

• wzmocnienie sieci przesyłowej energii elektrycznej w celu wsparcia integracji odnawialnych źródeł energii w Bułgarii;
• produkcja energii elektrycznej z fotowoltaiki i magazynowanie energii przez dostawców usług wodnych w Chorwacji;
• ograniczenie emisji CO₂ podczas produkcji ciepła w Czechach;
• poprawa efektywności energetycznej i promowanie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych w budynkach publicznych w Estonii;
• modernizacja i rozwój systemów ciepłowniczych opartych na energii odnawialnej na Węgrzech;
• wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w budynkach wielomieszkaniowych, budynkach publicznych i społecznościach energetycznych na Łotwie;
• modernizacja budynków wielomieszkaniowych na Litwie, zapewniająca osiągnięcie co najmniej klasy B efektywności energetycznej w budynkach poddanych renowacji oraz oszczędność energii wynoszącą co najmniej 40 proc.;
• rozwój systemów magazynowania energii elektrycznej w Polsce w celu poprawy stabilności krajowej sieci elektroenergetycznej;
• instalacja co najmniej 1500 MWh systemów magazynowania energii w akumulatorach w istniejących elektrowniach wytwarzających energię ze źródeł odnawialnych w Rumunii;
• zwiększenie efektywności energetycznej i ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w gospodarstwach domowych o niższych dochodach na Słowacji;
• inwestycje w wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i zdolności magazynowania energii w Słowenii.

Fundusz modernizacyjny – kolejne nabory wniosków

Zgodnie z informacjami zamieszczonymi na stronie internetowej Komisji Europejskiej termin składania wniosków inwestycyjnych dotyczących potencjalnego wsparcia z funduszu modernizacyjnego w następnym cyklu wypłat upływa 18 lutego 2025 r. w przypadku wniosków priorytetowych i 21 stycznia 2025 r. w przypadku wniosków niepriorytetowych. Pierwszą grupę stanowią inwestycje ukierunkowane na modernizację systemów energetycznych, redukcję emisji gazów cieplarnianych w energetyce, przemyśle i transporcie oraz poprawę efektywności energetycznej wymienione w dyrektywie w sprawie EU ETS. Wszystkie pozostałe, kwalifikujące się do funduszu modernizacyjnego inicjatywy uznaje się za niepriorytetowe i podlegające dodatkowej kontroli.

Fundusz modernizacyjny jako kluczowe narzędzie zielonego finansowania UE

Fundusz modernizacyjny, finansowany z dochodów z aukcji uprawnień do emisji w ramach EU ETS, ma obecnie na celu wsparcie 13 państw UE w ich transformacji w kierunku neutralności klimatycznej. Zmieniony EU ETS rozszerzył zakres funduszu, który może zapewniać od 1 stycznia 2024 r. wsparcie finansowe dodatkowym beneficjentom – Grecji, Portugalii i Słowenii.

Fundusz modernizacyjny uzupełnia inne instrumenty europejskie, takie jak polityka spójności i Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Uruchomiono w nim znaczne zasoby, które mogą pomóc kwalifikującym się krajom w inwestowaniu zgodnie z planem REPowerEU i pakietem Gotowi na 55. Fundusz modernizacyjny działa w ramach odpowiedzialności swoich beneficjentów i w ścisłej współpracy z Komisją Europejską i Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI).