Zmiana klimatu i jej wpływ na gospodarkę – opinia EKES

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przygotował opinię dotyczącą zmiany klimatu i jej wpływu na gospodarkę. W dokumencie przypomina, że zmiana klimatu, która jest przede wszystkim wynikiem działalności człowieka, doprowadziła do podnoszenia się poziomu mórz, wyższych temperatur, pożarów lasów oraz częstych, gwałtownych burz, a tym samym rozległych powodzi. Podsumowując, stanowi ona zagrożenie egzystencjalne dla rozwoju gospodarczego i społecznego w państwach członkowskich UE i ma bardzo negatywny wpływ na rozwój makro- i mikroekonomiczny, biznes, stabilność finansową i społeczną, infrastrukturę i zdrowie ludzkie.

Zmiana klimatu i jej wpływ na gospodarkę

Zmiana klimatu ma bezpośredni wpływ na wskaźniki makroekonomiczne, stabilność finansową i społeczną, gospodarkę realną, handel międzynarodowy, infrastrukturę i rolnictwo, a także na zdrowie ludności. EKES zauważa, że na poziomie makroekonomicznym w dziedzinie polityki pieniężnej zmiana klimatu doprowadzi do wyższych stóp inflacji, a tym samym do wyższych stóp procentowych, pogorszenia warunków pracy i trudniejszego rynku zatrudnienia, spadku wydajności, a w konsekwencji do spowolnienia wzrostu gospodarczego. Z perspektywy budżetowej zmiana klimatu powoduje wzrost wydatków związanych z klęskami żywiołowymi, powodziami, pożarami lasów oraz zniszczoną infrastrukturą.

Zmiana klimatu – działania naprawcze

W opinii EKES, w ramach trwającej transformacji w kierunku gospodarki ekologicznej i cyfrowej, konieczne jest podjęcie kompleksowych i dalekosiężnych zmian strukturalnych, które mogą mieć znaczący wpływ nie tylko na kształt systemów gospodarczych i społecznych, ale również na sposób ich funkcjonowania. W ramach planowania dalszych działań związanych z przeciwdziałaniem zmianie klimatu, KE w 2024 r. przeprowadziła dialog na temat odporności, o czym pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: KE zakończyła dialog na temat odporności na zmianę klimatu.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny podkreśla, że konsekwencje i koszty niepodejmowania działań będą z czasem coraz częściej prowadzić do nieodwracalnie zakłóconych warunków klimatycznych, pogorszenia stanu zdrowia ludności, a w konsekwencji spadku wydajności pracy jednostki i całej gospodarki.

Zgodnie z przygotowaną opinią koszty inwestycji związanych ze zmianą klimatu będą bardzo wysokie. Dodatkowe średnie roczne potrzeby inwestycyjne związane z osiągnięciem celów w zakresie klimatu i energii na 2030 r. oszacowano na około 480 mld euro. Biorąc pod uwagę związek z procesem transformacji cyfrowej i zapewnienie otwartej strategicznej autonomii, koszty te wyniosą około 3,2 bln euro.

Zmiana klimatu wpływa na każdy kraj, który jest częścią gospodarki światowej. Dlatego EKES uważa, że wszystkie działania muszą być skoordynowane i dostosowane do siebie na szczeblu międzynarodowym. W tym kontekście zdecydowanie popiera wysiłki UE na rzecz priorytetowego traktowania walki ze zmianą klimatu. Będzie to wymagało zaangażowania na szczeblach: lokalnym, regionalnym, krajowym, unijnym oraz globalnym we wszystkich dziedzinach – m.in. w gospodarce i w sferze społecznej.

Zmiana klimatu a jej wpływ na życie ludzi

Zgodnie z opublikowaną opinią zmiana klimatu będzie bardzo szkodliwa dla zdrowia ludzi i będzie miała bezpośredni wpływ na ich życie oraz ryzyko wystąpienia chorób przenoszonych przez środowisko i zwierzęta. Największym zagrożeniem w tym kontekście będą choroby zakaźne wynikające z wyższych temperatur, suszy i niedoboru wody, ulewnych deszczy, powodzi i ocieplenia oceanów. Przewiduje się, że zmiana klimatu zaostrzy przebieg i zwiększy częstotliwość występowania około 58 proc. chorób zakaźnych dotykających ludzi. W tym kontekście EKES zaleca Komisji Europejskiej opracowanie strategicznego planu ochrony ludności przed skutkami kryzysu klimatycznego i jego wpływem na choroby zakaźne

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny zwraca też uwagę, że postępujący wzrost temperatury może prowadzić do trwałych susz, powodujących tzw. migrację klimatyczną, co pociąga za sobą negatywne konsekwencje gospodarcze. Należy zatem skupić się na głównych czynnikach, które mają znaczący wpływ na zmianę klimatu, takich jak ilości odpadów, a także nadmierne zużycie energii oraz żywności i odzieży. Wszystko to doprowadzi do niezrównoważonej produkcji, a w konsekwencji do dalszego zanieczyszczenia środowiska, zagrażając życiu. Ponadto EKES podkreśla, że zmiana klimatu będzie miała negatywny wpływ na społeczeństwa i może pogłębić nierówności w dochodach oraz zwiększyć zasięg i poziom ubóstwa.

Zmiana klimatu a zagrożenia związane z wodą

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny w przygotowanej opinii zwraca również uwagę na to, że zmiana klimatu prowadzi do niedoboru wody. Ponadto może obniżyć się jej jakość oraz dostępność dla produkcji rolnej, turystyki (ograniczony śnieg w zimie i niedobór wody w miesiącach letnich), a także energetyki. Zagrożony jest cały sektor rolnictwa, podobnie jak transport morski.

Przewiduje się, że zmiana klimatu doprowadzi do poważnych zakłóceń w dostępności wody w całej Europie, głównie ze względu na mniejszą przewidywalność opadów i bardziej intensywne burze. W rezultacie można się spodziewać większych niedoborów wody, zwłaszcza w południowej i południowo-wschodniej Europie, oraz zwiększonego ryzyka powodzi na znacznej części kontynentu. Zmiany będą miały wpływ na wiele regionów lądowych i morskich, a także na wiele różnych środowisk naturalnych i gatunków.

zdj. główne: Jenik, CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons