Choroby przenoszone przez wodę

Większość z nas obawia się osób kaszlących i kichających, kleszczy, zużytych strzykawek i rdzewiejących gwoździ. Tymczasem wiele poważnych chorób przenoszonych jest przez wodę – zarówno tę kąpielową, jak i pitną. Wbrew pozorom dotyczą one nie tylko Trzeciego Świata, ale także krajów rozwiniętych, w tym również Europy. Sprawdź, jakimi chorobami możesz się zarazić poprzez kontakt z wodą i gdzie ryzyko jest największe.

Biegunka z wody

Według danych Światowej Organizacji Zdrowia co roku na świecie milion osób umiera z powodu biegunki wynikającej z kontaktu z zanieczyszczoną wodą, niedostatecznej higieny lub braków kanalizacyjnych. Pijąc skażoną wodę lub myjąc w niej żywność możesz się zarazić wirusami lub bakteriami powodującymi groźne choroby biegunkowe. Których należy się szczególnie wystrzegać?

W krajach Afryki i Azji, gdzie woda często bywa zanieczyszczona fekaliami, zagrożenie stwarza przede wszystkim cholera – wywoływana przez bakterie Vibrio cholerae. Choroba objawia się wodnistą biegunką, bólem brzucha i wymiotami, a co roku na całym świecie 140 tys. ludzi umiera z jej powodu. Podczas egzotycznych podróży zagraża Ci również dyzenteria, najczęściej wywołana bakteriami Shigella dysenteriae lub amebami z grupy Entamoeba. Choroba odpowiada na 1,1 mln zgonów rocznie, a silnej, często krwawej biegunce towarzyszą skurcze brzucha i gorączka.

Biegunkowe choroby przenoszone przez wodę obserwowane są jednak również w rozwiniętych krajach Europy. Przykładem jest kryptosporydioza, wywoływana przez pierwotniaki z rodzaju Cryptosporidium. Jej znakiem rozpoznawczym jest długotrwała wodnista biegunka, która może prowadzić do odwodnienia. Zarazić się możesz niestety nawet w miejskich kąpieliskach. Stosunkowo często obserwuje się też zakażenia giardiozą wywoływaną przez pasożyta Giardia lamblia, który rozprzestrzenia się w wodach powierzchniowych, powodując silne dolegliwości żołądkowe. Objawy obejmują mdłości i wzdęcia, którym towarzyszy niezwykle obfita biegunka o oleistym charakterze. Śmiertelność jest na szczęście niska i obejmuje jedynie przypadki odwodnienia.

Kąpiel w zanieczyszczonych zbiornikach lub picie nieuzdatnianej wody możesz też przypłacić biegunką wywołaną bakterią pałeczki okrężnicy (E. coli), która do wody przedostaje się wraz z fekaliami. Patogen odpowiada m.in. za biegunkę podróżnych, ale może również atakować układ moczowy lub woreczek żółciowy. Jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i osób starszych.

Przez wodę roznoszą się również norowirusy będące najczęstszą przyczyną infekcji określanych potocznie mianem grypy żołądkowo-jelitowej. Zakazić się możesz, pływając w rzekach czy jeziorach, ale zdarzają się również przypadki zatrucia wodą z naturalnych źródełek. Kąpiel w naturalnych zbiornikach wodnych może też skutkować zakażeniem bakterią z rodzaju Vibrio odpowiedzialną za rozwój wibriozy. Choroba oprócz typowych objawów żołądkowych może zająć rany na ciele i przeniknąć do krwioobiegu – stanowi wówczas zagrożenie dla życia.

Gorączkowe choroby przenoszone przez wodę

Podróże po świecie, zwłaszcza po krajach rozwijających się o tropikalnym klimacie, narażają Cię również na dur brzuszny, który co roku dotyka aż 9 mln ludzi i często bywa śmiertelny. Infekcję przebiegającą z długotrwałą gorączką, zmęczeniem i bólami brzucha wywołuje bakteria Salmonella Typhi. Zakażenia wiążą się przede z wszystkim zanieczyszczeniem wody pitnej oraz złymi warunkami sanitarnymi.

Picie wody butelkowanej i mycie w niej warzyw i owoców może Cię uchronić przed wirusowym zapaleniem wątroby typu A, które według Światowej Organizacji Zdrowia co roku dotyka 100 mln ludzi. Choroba u dzieci przebiega zwykle bezobjawowo, ale u dorosłych może prowadzić do niewydolności wątroby oraz śmierci. Objawy obejmują gorączkę, złe samopoczucie, ciemne zabarwienie moczu i żółknięcie skóry oraz białek oczu.

Znacznie trudniej jest natomiast ochronić się przed chorobą legionistów. Bakterie z rodzaju Legionella szerzą się w niedostatecznie odkażanych wodociągach i wnikają do płuc w postaci aerozolu – możesz się więc zarazić nawet w łazience. Oprócz gorączki, bólów głowy i ospałości choroba może wywoływać krwisty kaszel. Śmiertelność sięga niestety 5–10 proc., a w Europie co roku choruje aż 10-15 osób na każdy milion obywateli.

Chroń się!

Przed większością chorób roznoszonych przez wodę możesz się aktywnie chronić. Dobre rady, do których warto się zastosować zwłaszcza w podróży obejmują:

• częste mycie lub dezynfekcję rąk – zwłaszcza po korzystaniu z toalet i przed kontaktem z żywnością;
• picie wody wyłącznie ze sprawdzonych źródeł;
• unikanie kąpieli w zbiornikach, w których nie kontroluje się jakości wody;
• unikanie kąpieli w jeziorach i rzekach w przypadku niezagojonych ran skóry;
• ostrożność w spożywaniu żywności w krajach tropikalnych – unikanie surowych warzyw i owoców, których nie masz możliwości samodzielnie umyć.

Pamiętaj, że okoliczności takie jak fale upałów czy powodzie zasadniczo zwiększają ryzyko zakażanie chorobami wodozależnymi!