Fundusz innowacyjny – 4 mld euro na technologie obniżające emisyjność

W ramach funduszu innowacyjnego Komisja Europejska ogłosiła udzielenie rekordowego wsparcia w wysokości 4 mld euro na wdrażanie innowacyjnych technologii obniżania emisyjności. Wsparcie to jest finansowane z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Fundusz innowacyjny odgrywa fundamentalną rolę w realizacji zobowiązań UE w zakresie klimatu, które wywodzą się z Porozumienia Paryskiego, a jego głównym celem jest wspieranie UE w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej do roku 2050.

Zakres wsparcia

Wsparcie z funduszu innowacyjnego mogą otrzymać projekty, które dzielą się na pięć różnych kategorii: projekty na rzecz obniżenia emisyjności na dużą skalę (nakłady inwestycyjne powyżej 100 mln euro), na średnią skalę (nakłady inwestycyjne między 20 a 100 mln euro) oraz na małą skalę (nakłady inwestycyjne od 2,5 do 20 mln euro), projekty w zakresie produkcji czystych technologii oraz projekty pilotażowe.

Projekty dotyczące czystych technologii mogą obejmować produkcję komponentów na potrzeby energii ze źródeł odnawialnych, magazynowania energii, pomp ciepła i produkcji wodoru. Projekty pilotażowe to wysoce innowacyjne inicjatywy ukierunkowane na głęboką dekarbonizację sektorów wymienionych w załącznikach I i III do dyrektywy 2003/87 w sprawie EU ETS, w tym bezpieczne dla środowiska wychwytywanie i utylizację dwutlenku węgla, oraz produkty zastępujące produkty wysokoemisyjne wytwarzane w sektorach wymienionych również w załączniku I do tej dyrektywy.

Projekty będą oceniane na podstawie ich potencjału w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, stopnia innowacyjności, dojrzałości, możliwości powielania i oszczędności kosztowej. Fundusz innowacyjny może pokryć do 60 proc. odpowiednich kosztów projektu.

Fundusz innowacyjny

Fundusz innowacyjny wykorzystuje dochody generowane przez unijny system handlu uprawnieniami do emisji. Szacuje się, że w okresie od 2020 r. do 2030 r. dochody z tego tytułu wynosić będą około 40 mld euro. Fundusz innowacyjny ma za zadanie tworzyć zachęty finansowe dla przedsiębiorstw i organów publicznych do inwestowania w najnowocześniejsze technologie niskoemisyjne, a także ma wspierać transformację Europy w kierunku neutralności klimatycznej. W ramach poprzednich zaproszeń do składania wniosków przyznano już około 6,5 mld euro na realizację ponad 100 projektów innowacyjnych.

W ostatnim czasie fundusz innowacyjny rozpoczął również pierwszą aukcję pilotażową w ramach Europejskiego Banku Wodoru, z budżetem w wysokości 800 mln euro dostępnym dla podmiotów realizujących projekty w EOG. Warunkiem uczestnictwa jest to, że zainteresowani nie mogą łączyć wsparcia uzyskanego na podstawie zaproszenia do składania wniosków w ramach funduszu innowacyjnego oraz wsparcia uzyskanego w ramach projektu pilotażowego Europejskiego Banku Wodoru.

Fundusz innowacyjny a Europejski Zielony Ład

Fundusz innowacyjny jest w pełni dostosowany do priorytetów aktu w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie i zapewnia finansowanie gospodarki niskoemisyjnej i bezemisyjnej, pomagając oraz przyspieszając prezentacje i wdrażanie innowacyjnych rozwiązań niskoemisyjnych w Europie. Jest to jedno z kluczowych narzędzi planu przemysłowego Europejskiego Zielonego Ładu oraz ważny mechanizm finansowania służący promowaniu inwestycji w czyste technologie.

W ramach kategorii „produkcja czystych technologii” można ubiegać się o wsparcie dla projektów, które obejmują produkcję komponentów na potrzeby energii ze źródeł odnawialnych, magazynowanie energii, pompy ciepła i produkcję wodoru. Na tę kategorię przeznaczono zwiększony budżet wynoszący 1,4 mld euro (w porównaniu z 700 mln euro w przypadku poprzedniego zaproszenia do składania projektów).

Kiedy zostaną wprowadzone projekty?

Pomysłodawcy mają czas do 9 kwietnia 2024 r. na składanie projektów za pośrednictwem unijnego portalu o finansowaniu i przetargach. Wnioskodawcy zostaną poinformowani o wynikach oceny w czwartym kwartale przyszłego roku. Zgodnie z założeniami wybrani wnioskodawcy podpiszą umowy o udzielenie dotacji w pierwszym kwartale 2025 r.