Jak gminy z terenów podgórskich mogą sobie poradzić z problemami braku i nadmiaru wody?

Odpowiedzi na to pytanie poszukają uczestnicy konferencji zaplanowanej na 18 i 19 marca 2024 r. w Jeleniej Górze. Będzie to również okazja do przyjrzenia się z bliska projektowi Między suszą a powodzią. Błękitno-zielona infrastruktura w gminie Leśna. Wydarzenie skoncentrowane będzie na praktycznych rozwiązaniach zebranych z myślą o realnych potrzebach samorządów.

Początki wyzwania

Szczęśliwie kończymy już etap dyskusji o tym, czy mamy do czynienia ze zmianą klimatu. Coraz więcej samorządów przechodzi od fazy wątpliwości do szukania rozwiązań, które pomogą w skutecznej adaptacji. Tak narodził się pomysł współpracy między dolnośląską gminą Leśna a Fundacją Sendzimira, od lat specjalizującą się w ochronie zasobów wodnych, zagospodarowywaniu wód opadowych i promowaniu błękitno-zielonej infrastruktury.

Projekt Między suszą a powodzią był odpowiedzią na problemy, z jakimi Leśna mierzyła się w ostatnich dwóch dekadach. W 2010 r. gmina doświadczyła fali powodziowej, która w wyniku gwałtownej burzy i spiętrzenia wody na potoku Miłoszowskim zalała centrum miejscowości na wysokość metra. W 2013 r. podobny scenariusz zrealizował się na potoku Bruśnik. Potem, w latach 2015 i 2018, region mierzył się ze skutkami suszy, co wymagało doraźnego zaangażowania Ochotniczej Straży Pożarnej do dostarczania wody pitnej beczkowozami wprost do gospodarstw. To był wyraźny sygnał, że potrzebne jest zaplanowanie działań poprawiających bezpieczeństwo wodne mieszkańców.

Czas na realizację

Fundacja wraz z gminą Leśna, dzięki dofinansowaniu pozyskanemu z funduszy EOG, zrealizowała program edukacyjny i przygotowała (przy udziale mieszkańców) cały zestaw rozwiązań retencyjnych. W efekcie powstały podwaliny pod Izerskie Centrum Adaptacji, czyli przestrzeń prezentującą stosowane na terenie gminy wdrożenia. Jej rdzeniem jest ścieżka edukacyjna.

Stworzone w Leśnej niecki retencyjne, łąki kwietne, pojemniki na deszczówkę czy ogrody deszczowe to tylko wybrane z rozwiązań, które mają pomóc w zagospodarowaniu wód opadowych i inspirować mieszkańców do działania na własnych działkach. Ważny jest bowiem efekt skali. Na terenach wiejskich tylko przy zaangażowaniu mieszkańców możliwa jest minimalizacja szkodliwych skutków nawracających coraz częściej powodzi i suszy.

Gminy z terenów podgórskich – popularyzacja rozwiązań

Leśna nie jest wyjątkiem. Problemy z jakimi mierzy się gmina są typowe dla całego pogórza Izerskiego i Karkonoszy. Stąd ambitny plan, żeby doświadczeniami zebranymi w projekcie podzielić się z innymi samorządami z rejonów podgórskich. Okazją do tego będzie konferencja zaplanowana na drugą połowę marca w Jeleniej Górze.

Udział w dwudniowym wydarzeniu jest bezpłatny. Zgłoszenia przyjmowane są do końca lutego za pośrednictwem formularza rejestracyjnego. Liczba miejsc jest ograniczona. Więcej informacji o konferencji znajduje się na stronie projektu. Program konferencji podkreśla jej praktyczny charakter, a dobór prelegentów pozwoli spojrzeć na temat błękitno-zielonej infrastruktury w sposób kompleksowy. W trakcie wymiany dobrych praktyk, paneli dyskusyjnych i warsztatów uczestnicy poznają wiele inspirujących rozwiązań, dowiedzą się, jak można je wdrażać we własnych gminach oraz skąd czerpać na to środki finansowe.

Szeroka perspektywa

Partnerami wydarzenia są instytucje aktywnie działające na rzecz regionu i rozwiązywania problemów wodnych. Miasto Jelenia Góra to ośrodek inicjujący regionalny plan adaptacji do zmian klimatu, o czym opowie Michał Krzywicki-Guz, naczelnik Wydziału Zarządzania ZIT Aglomeracji Jeleniogórskiej. Natomiast Karkonoski Park Narodowy jest wiodącą instytucją promującą w całej Kotlinie Jeleniogórskiej ideę ochrony mokradeł i rozlewisk wokół naturalnie meandrujących potoków. Opowie o tym Dorota Wojnarowicz, która od lat specjalizuje się w ochronie i pełnym wykorzystaniu potencjału karkonoskich torfowisk.

Ciekawie zapowiada się również panel dyskusyjny prowadzony przez Ilonę Gosk, dyrektorkę zarządzającą Fundacją Sendzimira, z udziałem m.in. Renaty Kwiatek, zastępczyni prezydenta Jeleniej Góry, dr. Andrzeja Raja, dyrektora Karkonoskiego Parku Narodowego oraz Szymona Surmacza, burmistrza Leśnej. Wystąpienia przedstawicieli tych instytucji oraz specjalistów uczestnicy będą mogli przedyskutować oraz uzupełnić rozmowami w kuluarach. W planie wydarzenia są również warsztaty oraz sesje networkingowe. Okazji do wymiany wiedzy nie zabraknie.

Oprowadzanie po Leśnej

Ponieważ konferencja podsumowuje projekt zrealizowany w terenie, odbędzie się także wizyta studyjna – spacer po Leśnej. Do zaprezentowania jest kilkanaście obiektów, narzędzi do zagospodarowania wód opadowych, które zostały wpisane w atrakcyjną formę terenów rekreacyjnych. Część z nich zaprojektowano z myślą o łatwej i niskokosztowej adaptacji w otoczeniu domostw. Tym wydarzeniem Leśna zamienia eksperyment przeprowadzony na terenie gminy na podręcznik rozwiązań dla całego regionu.

Zdj. główne: Fundacja Sendzimira