Lake District – najbardziej mokre miejsce w Anglii wysycha

Górny odcinek rzeki Derwent w Borrowdale w Lake District, znanym jako najbardziej mokre miejsce w Anglii, zmaga się z poważnym problemem – prawie całkowitym wyschnięciem. Ta malownicza okolica, położona u podnóża najwyższego szczytu Anglii, Scafell Pike, słynie z obfitych deszczów. Corocznie odnotowuje się tam ponad 4 m opadów, co czyni je najbardziej wilgotnym zamieszkałym miejscem w Anglii. Z tym, że już trzeci rok z rzędu przedłużająca się susza w Europie doprowadza do dramatycznego zmniejszenia się opadów i poziomu wody. To zjawisko staje się poważnym zagrożeniem dla bogatego ekosystemu i różnorodności biologicznej, która otacza rzekę.

Wpływ suszy w Lake District na ekosystem

Siedliska dzikich zwierząt w Lake District – zlewni Derwent – mają ogromne znaczenie krajowe i zostały wyznaczone jako specjalny obszar ochrony (SOO) oraz obszar o szczególnym znaczeniu naukowym (SSSI). Panująca susza naraża te unikalne ekosystemy i ich mieszkańców na ogromne niebezpieczeństwo. Ekolodzy alarmują, że dramatyczne zmniejszenie przepływu wody i wysychanie rzeki Derwent w Lake District może mieć dalekosiężne skutki dla dzikiej przyrody. Zwierzęta, których przetrwanie zależy od rzeki, jako źródła pożywienia i schronienia, są narażone na trudne warunki. Skutki niedoborów wody mogą być długotrwałe i wpływać na równowagę ekosystemu na tym obszarze.

Cieplejsza woda przenosi mniej tlenu, a niski poziom lustra prowadzi do zwiększenia stężenia zanieczyszczeń pochodzących ze ścieków i źródeł rolniczych. Te czynniki mają negatywny wpływ na cały ekosystem, od owadów żyjących w wodzie, przez ryby, po ssaki i ptactwo. Ryzyko dotyczy zwłaszcza łososia, ponieważ temperatury wody wynoszące 22 – 24°C są potencjalnie śmiertelne dla tych ryb, które i tak już od kilku lat zmagają się z drastycznym spadkiem populacji w całym kraju.

Przyczyny wysychania rzeki Derwent

Jako główną przyczynę obecnego stanu wskazuje się zmianę klimatu. Jednak w przypadku rzeki Derwent negatywne skutki kryzysu klimatycznego zostały spotęgowane przez stosowane od lat melioracje odwadniające oraz prace regulacyjne. Rzeka Derwent i jej dopływy obecnie płyną prostym korytem, na skraju doliny, zamiast zajmować swoją naturalną równinę zalewową. Stała się rodzajem „szybkiego przekaźnika wody”, co obniżyło jej odporność na susze i powodzie. Dodatkowo w wyniku wyprostowania i zmiany koryta, naturalna różnorodność siedlisk znacznie zmalała. W efekcie tych zmian ryby nie są w stanie z powodzeniem przejść przez wszystkie niezbędne etapy swojego cyklu życiowego, a roślinom wodnym trudno jest się zakorzenić w szybko płynących ciekach. W takich sztucznie zmienionych środowiskach brakuje warunków sprzyjających różnorodności biologicznej.

Strategia odbudowy rzeki

Aktualna sytuacja w Lake District wzbudza niepokój mieszkańców i ekologów, ale działania podejmowane przez West Cumbria Rivers Trust, we współpracy z National Trust, głównym właścicielem ziemskim w Borrowdale, dają pewne nadzieje. W obszarze Stonethwaite przeprowadzono prace związane z renaturyzacją rzeki Derwent, natomiast w dalszej części, w Dunthwaite, utworzono nowe stawy i wprowadzono topole czarne – drzewa istotne dla mokradeł. Inwestowanie w odtworzenie siedlisk ma na celu nie tylko ochronę rzeki i dzikiej przyrody, które od niej zależą, ale również zapewnienie zrównoważonego dostępu do wody pitnej dla zwierząt gospodarskich. Retencja wody w krajobrazie sprawia, że jest on bardziej odporny na susze i powodzie, co ma korzystny wpływ na całą społeczność.

Susza w Lake District i obniżenie poziomu wody w rzece Derwent mają poważne konsekwencje dla dzikiej przyrody. Długotrwałe działania dążą do przywrócenia naturalnego stanu rzeki i są kluczowe dla ochrony siedlisk i gatunków zależnych od niej. W obliczu zmiany klimatu i coraz częstszych ekstremalnych zjawisk pogodowych podejmowanie działań na rzecz zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi staje się niezbędne. Mieszkańcy Borrowdale apelują o zmianę podejścia do zarządzania i o ochronę naturalnych procesów hydrologicznych. Szybki przepływ wody przez Borrowdale jest wymaga spowolnienia.

Warto też zauważyć, że problem niskiego poziomu wody dotyczy nie tylko Lake District i rzeki Derwent. Inne części Wielkiej Brytanii, takie jak szkockie góry i rzeka Loch Ness, również borykają się z podobnymi wyzwaniami. Brytyjskie biuro meteorologiczne ostrzegło niedawno przed wzrostem ryzyka wystąpienia kolejnych fal upałów, co tylko pogłębia obawy dotyczące dostępu do wody w przyszłości.