NFOŚiGW rozdysponuje ponad 1,2 mld złotych na inwestycje wodne

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) uruchomił właśnie nabory na projekty w ramach działania FEnIKS 2.4 Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom, które są ogromną szansą na modernizację infrastruktury wodnej w Polsce. Ponad 1 mld zł z programu trafi na inwestycje wodne, które mają pomóc w walce z powodziami, suszami i degradacją środowiska.

Ruszył nabór wniosków na dofinansowanie projektów wodnych

Dnia 30 września NFOŚiGW, działając na podstawie porozumienia z Ministrem Klimatu i Środowiska, ogłosił rozpoczęcie naborów wniosków na dofinansowanie inwestycji wodnych. Przeznaczone na nie wsparcie finansowe pochodzi z unijnego programu FEnIKS (Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027). Dotowane projekty mają być realizowane w ramach działania 2.4 Adaptacja do zmian klimatu, zapobieganie klęskom i katastrofom.

Łączny budżet środków do rozdysponowania to 1,2 mld zł. Maksymalny poziom wsparcia projektów może wynosić do 79,71 proc. kosztów kwalifikowanych.

Ponad 1 mld zł w puli na inwestycje wodne przeciwdziałające powodziom i suszy

Jednymi z działań finansowanych w ramach nowego naboru NFOŚiGW – trwającego od 30 września 2024 r. do 31 marca 2025 r. – (FEnIKS 2.4.5) jest budowa i modernizacja urządzeń wodnych. Inwestycje z tym związane mają na celu zmniejszenie skutków powodzi i suszy na wytypowanych wcześniej obszarach, a także ochronę terenów nadmorskich przed erozją. Na dofinansowanie, z którego skorzystać mogą m.in. Wody Polskie i Urzędy Morskie, przeznaczono z programu ponad 1 mld zł.

Do projektów kwalifikujących się do dofinansowania należą m.in.:

• budowa zbiorników retencyjnych o pojemności do 5 mln m³,
• budowa kanałów przeciwpowodziowych i polderów na terenach zalewowych,
• modernizacja wałów przeciwpowodziowych wzdłuż Odry i Wisły,
• budowa zbiorników suchych chroniących miasta i wsie poprzez redukcję fal powodziowych.

Wszystkie te inwestycje muszą być zgodne z unijnymi przepisami dotyczącymi ochrony środowiska i adaptacji do zmiany klimatu. Ich celem jest natomiast zapewnienie skutecznej ochrony przed zagrożeniami wynikającymi z ekstremalnych zjawisk pogodowych, które coraz częściej dotykają nasz kraj.

Wsparcie obejmie również renaturyzację rzek

Drugi z ogłoszonych naborów w ramach programu FEnIKS (działanie 2.4.4) pozwala uzyskać środki na renaturyzację przekształconych cieków wodnych i terenów zależnych od wód. Skierowany jest on wyłącznie do Wód Polskich i trwa od 30 września 2024 r. do 30 września 2025 r. Na dofinansowanie projektów przeznaczono 221 mln zł.

Inwestycje wodne realizowane przy wsparciu programu mają z założenia przywrócić naturalny stan ekosystemów, który wspomoże ochronę przed skutkami ekstremalnych zjawisk klimatycznych. Przy czym dofinansowanie mogą uzyskać projekty, które mają na celu nie tylko ochronę środowiska, ale również poprawę naturalnych mechanizmów regulujących przepływy wody, a więc:

• odtwarzanie naturalnych cieków wodnych i przywracanie im ekologicznej ciągłości;
• zwiększanie retencji dolinowej, która pomoże w zarządzaniu nadmiarową wodą w okresach deszczowych;
• renaturyzację mokradeł oraz poprawę warunków wodnych na torfowiskach, co przyczyni się do zwiększenia retencji wód.

Strategia na trudne czasy – czy inwestycje wodne mogą zmniejszyć skutki zmiany klimatu?

Dorota Zawadzka-Stępniak, prezes zarządu NFOŚiGW, podkreśliła, że w kontekście obecnych zagrożeń klimatycznych, takich jak powodzie, które dotknęły południową Polskę, program FEnIKS nabiera szczególnego znaczenia. Podczas konferencji prasowej zapowiedziała, że: będzie traktowany priorytetowo, zarówno pod względem oceny wniosków, jak i podpisywania umów.

Projekty realizowane w ramach programu FEnIKS mają służyć nie tylko infrastrukturze, ale również szeroko pojętej ochronie przyrody. Właśnie dlatego działania związane z renaturyzacją rzek i mokradeł są istotnym elementem tej strategii. Zwiększenie naturalnej retencji, przywrócenie bioróżnorodności i zdolności rzek do samooczyszczania mogą stanowić skuteczną obronę przed coraz częstszymi anomaliami pogodowymi.