Nature Restoration Law: decydujący moment dla ochrony przyrody w Europie

Dziś rano ministrowie środowiska z 11 krajów Unii Europejskiej skierowali list otwarty do państw, które dotychczas nie wyraziły poparcia dla przyjęcia Rozporządzenia Nature Restoration Law, w tym Polski, Szwecji, Holandii, Włoch oraz Węgier. W liście ministrowie wzywają do opowiedzenia się za rozporządzeniem na zbliżającym się posiedzeniu Rady ds. Środowiska Unii Europejskiej, które odbędzie się 17 czerwca br. Przyjęcie Nature Restoration Law jest kluczowe dla realizacji międzynarodowych zobowiązań dotyczących ochrony środowiska, a także może wzmocnić pozycję Polski jako lidera w tej dziedzinie.

Do apelu dołączyły również organizacje pozarządowe, które w swoim oświadczeniu podkreśliły: Jeśli chcemy zapewnić bezpieczeństwo Polsce i Europie, same inwestycje w obronność nie wystarczą. Potrzebujemy prawa, które odbuduje naturę i zapewni ochronę przed skutkami zmian klimatu, takimi jak susze i powodzie. Natura Ratuje Ludzi, ale musimy jej to umożliwić poprzez przywracanie zniszczonych ekosystemów. Decydujący głos w tej sprawie należy do Polski.

Znaczenie Nature Restoration Law

KE postrzega Rozporządzenie Nature Restoration Law jako strategiczną odpowiedź na narastające wyzwania wynikające z degradacji środowiska naturalnego, które są bezpośrednio spowodowane działaniami antropogenicznymi oraz zmianą klimatu. Susze, powodzie oraz erozja bioróżnorodności to zaledwie kilka z szeregu problemów, na które Nature Restoration Law ma być odpowiedzią w postaci kompleksowych działań naprawczych i reaturyzacyjnych na obszarach zdegradowanych siedlisk. Te zagadnienia stają się coraz bardziej problematyczne w skali całej Europy. Projekt ten zakłada nie tylko odbudowę ekosystemów, ale także zapewnienie długoterminowej ochrony środowiska naturalnego, co jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego kontynentu.

Znaczenie międzynarodowych zobowiązań

Ministrowie środowiska z 11 krajów Unii Europejskiej wystosowali oficjalne stanowisko między innymi do polskiego rządu, wyrażając głębokie zaniepokojenie z powodu braku niezbędnej większości kwalifikowanej do ratyfikacji wynegocjowanego porozumienia w zakresie Nature Restoration Law. Jak zwrócono uwagę, sytuacja ta niesie ze sobą poważne ryzyko nie tylko dla kwestii ekologicznych, społecznych i ekonomicznych, ale także dla stabilności instytucji demokratycznych i procesów formułowania polityki w ramach UE, zwłaszcza w kontekście nadchodzących wyborów do Parlamentu Europejskiego.

W otwartym liście, ministrowie odwołują się również do międzynarodowych zobowiązań wynikających z tzw. globalnych ram bioróżnorodności (GBF), które zostały przyjęte przez 196 krajów, w tym wszystkie państwa członkowskie UE, w grudniu 2022 r. Podkreślają, że skuteczne wdrożenie Nature Restoration Law jest kluczowe dla realizacji tych zobowiązań. W kontekście tych działań, rola Polski jest przedstawiana jako decydująca, a nasz głos w tej sprawie usłyszy nie tylko każde unijne państwo, ale cały świat.

Korzyści ekologiczne i ekonomiczne

Nature Restoration Law przedstawiane jest jako klucz do zapewnienia bezpieczeństwa środowiskowego w Europie. Zgodnie z raportem Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) z 2024 r., blisko 44 biliony dolarów wartości ekonomicznej generowanej globalnie każdego roku – co stanowi więcej niż połowę globalnego PKB – zależy bezpośrednio od usług ekosystemowych. Alarmujące dane wskazują, że aż 81 proc. chronionych siedlisk przyrodniczych oraz 63 proc. gatunków znajduje się w stanie niewłaściwym lub krytycznym. Co więcej, Europa ogrzewa się dwa razy szybciej niż inne regiony świata – ostatni rok był najcieplejszym w historii, a marzec 2024 r. najcieplejszym marcem w historii meteorologicznych pomiarów.

Raport WEF zwraca również uwagę na utratę bioróżnorodności, klasyfikując ją jako trzecie największe globalne ryzyko. W odpowiedzi na te zagrożenia, proponowane Rozporządzenie Nature Restoration Law ma na celu odbudowę zasobów przyrodniczych. W ramach tego rozporządzenia państwa członkowskie Unii zobowiązane są do przeprowadzenia efektywnych działań odbudowy przyrody, obejmujących co najmniej 20 proc. terenów morskich i lądowych do roku 2030. Ponadto, rozporządzenie zakłada rewitalizację co najmniej 25 tys. km rzecznych, przywracając im naturalny przepływ wodny w tym samym terminie. Taki krok ma na celu zarówno zapobieganie powodziom, jak i suszom, które stają się coraz większym problemem w Polsce, powodując roczne straty w rolnictwie szacowane na około 6,5 mld złotych.

Zdrowie i dobrostan społeczeństw

Nature Restoration Law ma również bezpośredni wpływ na zdrowie publiczne. Zmiana klimatu i związane z nią zjawiska pogodowe zwiększają ryzyko negatywnych skutków dla zdrowia ludzkiego, w tym fale upałów, które są szczególnie śmiercionośne w Europie. Kontakt z przyrodą i działania na rzecz jej odbudowy mają także pozytywny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne społeczeństwa, co jest szczególnie ważne w kontekście rosnących problemów związanych z chorobami cywilizacyjnymi.

Polska może mieć decydujący głos

Rola Polski w tej sprawie może być decydująca. Obecnie 70 proc. państw członkowskich popiera Nature Restoration Law, ale brakuje zaledwie nieco ponad 1 proc. populacji UE, aby osiągnąć wymaganą większość. Polska, stojąc w obliczu decyzji, może znacząco wpłynąć na przyszłość ekologiczną Europy. Warto zaznaczyć, iż Nature Restoration Law nie wprowadza nowych obowiązków dla rolników, lecz stawia na państwa członkowskie obowiązek stworzenia systemów zachęt, które pomogą obywatelom czerpać korzyści z odbudowywanej przyrody.

Apel do Polski

Przyjęcie Nature Restoration Law to szansa na wzmocnienie pozycji Polski jako lidera w dziedzinie ochrony środowiska na arenie międzynarodowej. Polska ma możliwość, by poprzez poparcie Nature Restoration Law, przyczynić się do realizacji globalnych celów środowiskowych i umocnić swoje zaangażowanie w ochronę naturalnych zasobów. To nie tylko obowiązek, ale i ogromna szansa dla kraju, by na nowo zdefiniować swoje priorytety w kontekście globalnych wyzwań ekologicznych.

Źródło informacji oraz zdj. głównego: informacja prasowa First aid communication team