Ochrona oceanów – UE przeznaczy ponad 3,5 mld euro na nowe działania

Ochrona oceanów staje się coraz ważniejsza w obliczu globalnego ocieplenia, niezrównoważonych praktyk, nielegalnych połowów, zanieczyszczenia i utraty siedlisk morskich. Podczas konferencji Nasz ocean,która odbyła się 16 kwietnia 2024 r. w Grecji, Unia Europejska potwierdziła swoje zaangażowanie na rzecz międzynarodowego zarządzania oceanami i ich ochrony, ogłaszając 40 zobowiązań do działania na 2024 r., których łączna wartość wyniesie 3,5 mld euro.

Konferencja Nasz ocean

Konferencja Nasz ocean to międzynarodowe wydarzenie, które zainicjowano w 2014 r. Głównym celem uczestników jest ochrona oceanów i ich zrównoważony rozwój. Konferencja organizowana jest co roku przez państwa członkowskie Unii Europejskiej. O poprzednim spotkaniu można przeczytać w jednym z wcześniejszych artykułów: Podsumowanie konferencji Nasz ocean – zgodnie z zapowiedziami UE przeznaczy 816,5 mln euro na ochronę oceanów.

Konferencja wzywa do podjęcia wspólnych wysiłków na rzecz wspierania bezpiecznych, chronionych, czystych, zdrowych i zarządzanych w sposób zrównoważony oceanów. Unia Europejska ogłasza wtedy swoje zobowiązania do podjęcia działań w zakresie: zrównoważonego rybołówstwa, chronionych obszarów morskich, oceanów i zmiany klimatu, zrównoważonej niebieskiej gospodarki, zanieczyszczenia mórz czy bezpieczeństwa morskiego.

Ochrona oceanów – działania zapowiedziane przez UE

Unia Europejska, zgodnie z zapowiedziami, przekaże znaczące środki na:

zrównoważone rybołówstwo:

• 1,9 mld euro w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności na wsparcie zrównoważonego rybołówstwa – to jedna z najbardziej kosztownych inicjatyw. Zostanie on wykorzystany w Grecji, Hiszpanii, na Cyprze, w Polsce i Portugalii (w latach 2020-2026) w celu wsparcia inwestycji i reform w dziedzinie zrównoważonego rybołówstwa i akwakultury;
• 23,5 mln euro w latach 2024-2025 na wsparcie regionalnych organizacji ds. zarządzania rybołówstwem (RFMO), regionalnych organów ds. rybołówstwa oraz odpowiednich umów międzynarodowych na Oceanie Atlantyckim, Spokojnym, Indyjskim, Arktycznym i Antarktycznym oraz na Morzu Śródziemnym i Morzu Czarnym;
• 1,5 mln euro na wdrażanie umowy o środkach stosowanych przez państwo portu (PSMA) w celu zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych połowów;

chronione obszary morskie:

• 1,36 mln euro na wdrażanie porozumienia w sprawie różnorodności biologicznej mórz na obszarach poza jurysdykcją krajową (BBNJ);
• 24 mln euro na ochronę morskiej różnorodności biologicznej i ochronę ekosystemów morskich w Błękitnej Bengueli Current (Afryka Południowa) i Surinamie, na Malediwach oraz we Francji Południa i Antarktyce;

oceany a zmiana klimatu:

• 103 mln euro na programy obserwacji oceanów (Copernicus, Wekeo, Neccton) oraz badania mające na celu rozwój modeli oceanicznych na potrzeby prognoz klimatycznych;

zrównoważoną niebieską gospodarkę:

• 130 mln euro w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zostanie on wykorzystany w planach odbudowy i zwiększania odporności Włoch i Portugalii poprzez dwie inwestycje (2020-2026) w zrównoważoną niebieską gospodarkę;
• 134 mln euro na pomoc krajom afrykańskim w zrównoważonym rozwoju niebieskiej gospodarki. Odpowiada to 59 mln euro dla Afryki Zachodniej, 10 mln euro dla Mauretanii, 35 mln euro dla Mozambiku, 30 mln euro dla Angoli;

zwalczanie zanieczyszczenia mórz:

• 980 mln euro w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zostanie on wykorzystany w Grecji, Hiszpanii, we Włoszech, na Cyprze i w Finlandii (na lata 2020-2026) w celu wsparcia czterech inwestycji i dwóch reform mających na celu walkę z zanieczyszczeniem mórz;

bezpieczeństwo morskie:

• 45 mln euro na zwiększenie bezpieczeństwa i ochrony na morzu w regionach zachodniej części Oceanu Indyjskiego i Zatoki Gwinejskiej w Afryce;

wsparcie dla regionu Morza Śródziemnego:

• UE i Szwecja przeznaczyły 7,5 mln euro na wspieranie zrównoważonego rozwoju niebieskiej gospodarki w regionie Morza Śródziemnego. Jest to zgodne z Europejskim Zielonym Ładem, programem UE na rzecz regionu śródziemnomorskiego i deklaracją ministerialną Unii dla Morza Śródziemnego w sprawie zrównoważonej niebieskiej gospodarki;
• 2 mln euro na projekt wspierający strony konwencji barcelońskiej z południowego regionu Morza Śródziemnego we wdrażaniu podejścia ekosystemowego na rzecz osiągnięcia dobrego stanu środowiska (EcAp MED PLUS) w latach 2024-2027;

badania naukowe:

• W ramach unijnej misji odbudowy oceanów i zasobów wodnych przeznaczono 92,3 mln euro na odbudowę naszej planety i zapewnienie zrównoważonej niebieskiej gospodarki.

Podsumowanie dotychczasowych działań na rzecz ochrony oceanów

Od czasu pierwszej konferencji Nasz ocean uruchomiono ponad 2160 zobowiązań o wartości około 122 mld euro. Aktualne inicjatywy o wartości 3,5 mld euro są jednymi z najkosztowniejszych od początku organizowania tego wydarzenia. W celu obserwacji postępów w realizacji zobowiązań podjętych na konferencjach Nasz ocean UE opracowała narzędzie monitorowania, które dostępne jest na stronie internetowej Nasz ocean.