Zima to szczególnie trudny czas dla dzikich zwierząt i ptactwa wodnego. Niskie temperatury, śnieg i zamarznięte zbiorniki wodne ograniczają dostęp do pożywienia i wody, zmuszając wiele gatunków do walki o przetrwanie. Pomoc człowieka w takich momentach jest niezwykle cenna, ale musi być udzielana z rozwagą. Nieodpowiedzialne działania, choć podejmowane w dobrej wierze, mogą wyrządzić więcej szkody niż pożytku. Jak więc mądrze pomagać?
Dokarmianie dzikich zwierząt
Dokarmianie to jedna z najbardziej oczywistych form pomocy. Jednak warto pamiętać, że nie każde pożywienie jest odpowiednie dla dzikich zwierząt. Sarnom, jeleniom i zającom służą siano, warzywa korzeniowe, takie jak marchew, buraki czy pasternak, a także gałęzie drzew liściastych, głównie wierzby, osiki czy grabu. Tego rodzaju pokarm jest najbardziej zbliżony do ich naturalnej diety i nie powoduje problemów zdrowotnych.
Czego unikać? Pieczywo, które wielu ludzi podaje dzikim zwierzętom, jest dla nich szkodliwe. Chleb, szczególnie biały, nie tylko nie dostarcza wartości odżywczych, ale może prowadzić do poważnych schorzeń układu pokarmowego, takich jak kwasica żwacza, która bywa śmiertelna. Produkty słone, przyprawione lub przetworzone również nie nadają się do spożycia przez dziką faunę.
Istotne jest także miejsce dokarmiania. Powinno być ono oddalone od dróg i terenów zamieszkanych, by minimalizować stres zwierząt i ryzyko kolizji. Karmiska należy umieszczać w spokojnych, osłoniętych miejscach, które zapewniają zwierzętom bezpieczeństwo przed drapieżnikami.
Dokarmianie ptaków wodnych
Ptactwo wodne, takie jak łabędzie, kaczki czy łyski, szczególnie cierpi z powodu zamarzania zbiorników wodnych i ograniczonego dostępu do pożywienia. Aby pomóc, można podawać im naturalne produkty, takie jak:
- ziarna zbóż – owies, pszenica, jęczmień;
- gotowane warzywa – marchew, ziemniaki, buraki;
- specjalistyczne karmy dla ptaków wodnych dostępne w sklepach zoologicznych.
Ważne, aby nie podawać ptakom chleba. Powoduje on fermentację w żołądku, co może prowadzić do chorób układu pokarmowego, a w skrajnych przypadkach – do śmierci. Wybierając miejsce dokarmiania ptaków wodnych, najlepiej unikać obszarów intensywnie uczęszczanych przez ludzi. Karmienie powinno odbywać się na brzegach zbiorników wodnych, w miejscach osłoniętych od wiatru.
Jak zadbać o dostęp do wody?
Woda jest jednym z najważniejszych zasobów zimą, szczególnie dla ptactwa wodnego. Zamarzające zbiorniki pozbawiają je możliwości picia i kąpieli, co negatywnie wpływa na ich zdrowie i kondycję. Aby pomóc, można:
- utrzymywać otwory w lodzie na stawach i jeziorach. Najlepiej robić to za pomocą pływaków lub specjalnych pomp wodnych, które zapobiegają zamarzaniu;
- w przypadku zwierząt leśnych wystarczy wystawić w spokojnych miejscach pojemniki z wodą i regularnie sprawdzać, czy nie zamarzły. Należy unikać używania metalowych naczyń, które mogą powodować odmrożenia.
Tworzenie naturalnych schronień dla zwierząt
Zwierzęta zimą nie tylko potrzebują jedzenia i wody, ale również miejsc, w których mogą się schronić przed mrozem i drapieżnikami. W lasach i ogrodach można przygotować proste kryjówki, które zapewnią im ochronę:
- sterty gałęzi i kopce liści stanowią doskonałe schronienia dla zajęcy, jeży i drobnych ssaków;
- budki lęgowe i karmniki są szczególnie potrzebne ptakom, które zimują w Polsce, takim jak sikory, wróble czy kosy;
- warto unikać przycinania drzew i krzewów zimą, ponieważ gęste zarośla są naturalnym schronieniem dla wielu gatunków.
Pomagajmy dzikim zwierzętom zimą współpracując z organizacjami
Leśnicy i organizacje ekologiczne mają ogromną wiedzę na temat potrzeb dzikich zwierząt i ptaków. Warto, a nawet należy skonsultować się z lokalnym nadleśnictwem przed rozpoczęciem dokarmiania, aby upewnić się, że nasze działania są zgodne z zasadami ochrony przyrody. Wiele nadleśnictw prowadzi własne zimowe akcje, w których można wziąć udział, dostarczając karmę lub pomagając w jej rozkładaniu.
Współpraca z organizacjami przyrodniczymi to także możliwość wsparcia finansowego. Przekazane środki zostaną przeznaczone na zakup karmy, budowę karmników czy sprzęt do utrzymywania otwartych zbiorników wodnych.