Nowe przepisy wchodzą w życie – zakrętki przymocowane do plastikowych butelek

Czy zaskoczyło Cię, że zakrętka jest teraz przymocowana do plastikowej butelki? Ta zmiana nie jest przypadkowa – od dzisiaj wchodzą w życie nowe przepisy. Unia Europejska wprowadziła obowiązek stałego połączenia nakrętek z plastikowymi butelkami i kartonami. Celem nowych regulacji jest ograniczenie ilości plastikowych odpadów trafiających do środowiska oraz zwiększenie szans na skuteczny recykling. Ta zmiana wywołuje różne reakcje wśród konsumentów, a dla producentów oznacza dodatkowe koszty produkcji. Konsumenci mogą odczuwać dyskomfort związany z nowym rozwiązaniem, ale ma ono istotne znaczenie w kontekście globalnego kryzysu związanego z odpadami plastikowymi.

Globalny kryzys osiągnął alarmujące poziomy, a konsumpcja plastikowych opakowań nadal rośnie. Według najnowszych danych światowa produkcja odpadów z tworzyw sztucznych wynosi około 400 milionów ton rocznie. Z tej liczby, 70 proc. trafia na kontrolowane składowiska lub jest spalane, jedynie 10 proc. poddawane jest recyklingowi, a pozostałe 20 proc. trafia do środowiska, powodując poważne zanieczyszczenie.

Czy nowe przepisy okażą się skutecznym rozwiązaniem, które realnie przyczyni się do ochrony naszej planety? Czas pokaże, jakie będą efekty ich wprowadzenia. W międzyczasie ważne jest, aby zarówno konsumenci, jak i producenci dostosowali się do nowych wymogów, promując jednocześnie świadomość ekologiczną i dążenie do zrównoważonego rozwoju.

Podstawa prawna

Obowiązek przytwierdzania nakrętek do plastikowych butelek został określony w Dyrektywie (EU) 2019/904, znanej również jako Dyrektywa dotycząca produktów jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych (Single-Use Plastics Directive, SUP). Dyrektywa ta została przyjęta przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej w czerwcu 2019 roku. Jej celem jest zmniejszenie wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko, szczególnie na środowisko morskie oraz promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym.

Jednym z wymogów dyrektywy jest obowiązek, aby od lipca 2024 roku zakrętki i nakrętki na butelkach z napojami o pojemności do 3 litrów pozostawały przymocowane do pojemników podczas całego okresu użytkowania produktu. Ma to na celu zapobieganie ich zgubieniu i zwiększenie szans na skuteczny recykling całego opakowania.

Czego dotyczą nowe przepisy

Nowe przepisy wprowadzają wyjątek dotyczący nakrętek i wieczek do większych pojemników oraz metalowych zakrętek, wieczek i kapsli, nawet jeśli zawierają plastikową uszczelkę. Regulacje te mają zastosowanie do różnych rodzajów opakowań, takich jak butelki na napoje, kartony na mleko, wielowarstwowe tubki z tworzywa sztucznego i opakowania typu pouch. Jednakże nie wszystkie z tych opakowań muszą mieć przytwierdzone nakrętki.

Obowiązek przytwierdzania nakrętek dotyczy jedynie pojemników zawierających płyny przeznaczone do bezpośredniego spożycia, takie jak woda, soki, nektary, mleko, napoje mleczne i napoje alkoholowe. Produkty spożywcze, które nie są przeznaczone do bezpośredniego picia, takie jak zupy, jogurty (niepitne), śmietana czy musy owocowe, nie są objęte tym obowiązkiem. Przepisy nie dotyczą również płynów, które nie są spożywane bezpośrednio z pojemnika lub wymagają rozcieńczenia przed spożyciem, takich jak ocet, sosy, oleje jadalne, syropy, koncentraty, produkty lecznicze, wyroby medyczne oraz żywność specjalnego przeznaczenia medycznego.

Problem odpadów plastikowych w wodach

Według North Sea Foundation, plastikowe nakrętki stanowią jedno z pięciu najbardziej śmiercionośnych odpadów oceanicznych, stanowiąc poważne zagrożenie dla morskich ekosystemów. Zwierzęta morskie często połykają plastikowe nakrętki, co prowadzi do tragicznych skutków dla ich zdrowia i życia. Komisja Europejska podkreśla, że plastikowe nakrętki są jednym z najczęściej spotykanych odpadów na europejskich plażach. Z analizy przeprowadzonej przez Joint Research Centre (JRC) wynika, że plastikowe odpady stanowią ponad 84 proc. wszystkich śmieci na plażach, z czego plastik jednorazowego użytku, w tym nakrętki, to około 50 proc. całego zanieczyszczenia.

Nakrętki do butelek są zazwyczaj wytwarzane z polietylenu wysokiej gęstości (HDPE) oraz polipropylenu (PP). Te materiały, choć trwałe i odporne na chemikalia, mogą rozkładać się przez setki lat. W środowisku naturalnym, takim jak oceany i plaże, proces ten może trwać od 100 do nawet 500 lat. Rozkładający się plastik dzieli się na coraz mniejsze fragmenty, zwane mikroplastikami, które zanieczyszczają wodę i glebę, a także wchodzą do łańcucha pokarmowego zwierząt, a ostatecznie do organizmów ludzkich.

Przymocowane zakrętki: wyzwania dla przemysłu

Przemysł napojowy stoi przed wyzwaniem dostosowania się do nowych przepisów Unii Europejskiej. Wymaga to modernizacji linii produkcyjnych i zastosowania nowych technologii, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami. Wiele firm już podjęło działania, aby sprostać wymaganiom regulacyjnym, widząc w nich okazję do innowacji i zrównoważonego rozwoju. Przedsiębiorcy, którzy nie zapewnią alternatywnych opakowań, muszą liczyć się z możliwością nałożenia kar w wysokości od 500 do 20 tys. zł. Warto podkreślić, że przepisy te mają zastosowanie niezależnie od wielkości firmy, obejmując zarówno duże koncerny, jak i małe lokalne przedsiębiorstwa.

Opakowania z nieprzymocowanymi nakrętkami, które nie zostały sprzedane przed 1 lipca 2024 r., mogą być sprzedawane aż do wyczerpania zapasów, pod warunkiem że zostały wprowadzone do obrotu przed wejściem w życie ustawy. Od dziś w życie wchodzi także nowy obowiązek związany z ograniczeniem stosowania jednorazowego plastiku. Przedsiębiorcy prowadzący jednostki handlu detalicznego, hurtowego oraz jednostki gastronomiczne, w których napoje lub żywność są pakowane w opakowania z tworzyw sztucznych, będą musieli zapewnić konsumentom alternatywne opakowania z materiałów biodegradowalnych lub wielorazowego użytku. Alternatywą nie mogą być opakowania z tworzyw sztucznych ulegających biodegradacji.

Przyszłość zrównoważonego opakowania

Przepisy dotyczące przytwierdzonych nakrętek są tylko jednym z elementów szerszej strategii Unii Europejskiej, mającej na celu promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym. W ramach tych działań UE stawia na redukcję użycia tworzyw sztucznych, zwiększenie recyklingu oraz wprowadzenie bardziej zrównoważonych materiałów opakowaniowych. Do 2025 roku butelki PET będą musiały zawierać co najmniej 25 proc. materiału pochodzącego z recyklingu, a do 2030 roku ten odsetek wzrośnie do 30 proc.