Pomarańczowe wody rzek Alaski – czy winna jest zmiana klimatu?

W odległych, nierozwiniętych gospodarczo regionach arktycznej Alaski, gdzie strumienie i rzeki zazwyczaj oferują krystalicznie czystą wodę pitną, naukowcy zaobserwowali niepokojące zjawisko. Od pewnego czasu wody w północnej części Ameryki Północnej zmieniają swoją barwę i stają się coraz bardziej mętne. Początkowo można było przypuszczać, że za pomarańczowe wody rzek Alaski odpowiadają kwaśne odpady górnicze, jednak najnowszy raport Scientific American wskazuje innego winowajcę.

Pomarańczowe wody rzek Alaski – obszary dotknięte zmianą

Zjawisko pomarańczowej wody na Alasce, które zwróciło uwagę naukowców i ekologów, obejmuje swoim zasięgiem wiele odległych obszarów arktycznej części stanu. Zmiana ta dotyka kilku kluczowych rejonów, które są nie tylko ważne z punktu widzenia ekologicznego, ale także stanowią część naturalnego dziedzictwa Alaski.

• Arctic National Wildlife Refuge: rozległy rezerwat przyrody, jeden z największych na świecie, jest domem dla różnorodnych gatunków dzikiej fauny. Zmiana koloru wód w tym parku może mieć znaczący wpływ na lokalne ekosystemy, w tym na siedliska ptaków wodnych i lądowych.
• Gates of the Arctic National Park and Preserve: ten park narodowy, znany ze swojego surowego, niezakłóconego piękna, również skrywa wody zmieniające kolor. Jego strumienie i rzeki, które wcześniej były krystalicznie czyste, teraz przyjmują niepokojąco pomarańczowy odcień.
• Kobuk Valley National Park: rzeka Kobuk, która przepływa przez park na długości około 451 km, jest jednym z najbardziej widocznych przykładów tego zjawiska. Jej wody, które wcześniej były czyste i przejrzyste, teraz przybierają pomarańczowy kolor.
• Selawik Wildlife Refuge: w tym rezerwacie dzikiej przyrody, będącym ważnym miejscem dla wielu gatunków ptaków wodnych, również zaobserwowano zmiany w kolorze wód. Także strumienie i mniejsze rzeki zmieniają swoją barwę.

Międzyinstytucjonalne badania naukowe

Reagując na te niepokojące zmiany, US Geological Survey (USGS) wraz z National Park Service, University of California w Davis, University of Alaska-Anchorage i University of Alaska Pacific podjęły współpracę. Celem badań jest stworzenie mapy zasięgu pomarańczowych dróg wodnych, zrozumienie ich wpływu na szerszy ekosystem oraz ustalenie jednoznacznych przyczyn tego niezwykłego zjawiska.

Dotychczas przeprowadzone badania wykazały, że pomarańczowe strumienie charakteryzują się wyższym stężeniem żelaza i niższą zawartością rozpuszczonego tlenu w porównaniu do sąsiednich, czystych strumieni. Co więcej, według Scientific American, woda w tych strumieniach jest bardziej kwaśna – pH niektórych z nich spadło do poziomu 3,5, co oznacza większą kwasowość niż ma sok pomarańczowy. To wskazuje na znaczące zmiany chemiczne zachodzące w środowisku wodnym. Jaka jest zatem tego przyczyna?

Naukowcy badający rzeki zgadzają się, że ostateczną przyczyną jest zmiana klimatu. W Parku Narodowym Doliny Kobuk odnotowano znaczący wzrost temperatury (o 2,4°C od 2006 r.), a prognozy na rok 2100 wskazują możliwość wystąpienia dalszych zmian w tym zakresie (wzrostu nawet o 10,2°C). Arktyka ogrzewa się prawie cztery razy szybciej niż reszta świata, co czyni północne obszary Alaski szczególnie wrażliwymi. Taki wzrost temperatury może prowadzić do stopnienia aż 40 proc. wiecznej zmarzliny w parku, czyli odsłonięta zostanie warstwa gleby, która zazwyczaj jest zamarznięta przez cały rok. Proces ten może uwalniać żelazo, które wcześniej było uwięzione w zamarzniętej glebie.

Jednak mechanizm powodujący, że odwilż wiecznej zmarzliny zmienia kolor rzek na pomarańczowy, pozostaje nadal tajemnicą. Naukowcy rozważają różne teorie. Jedna z hipotez zakłada, że kwas z minerałów wypłukuje żelazo z podłoża skalnego, które po raz pierwszy od tysięcy lat zostało wystawione na działanie wody. Inna teoria sugeruje, że proces rozmarzania terenów podmokłych pozwala bakteriom mobilizować żelazo z gleby. Oba te procesy mogą przyczyniać się do zmiany koloru wód.

Pomarańczowe wody rzek Alaski – konsekwencje

Zmiana koloru i składu chemicznego rzek może mieć dalekosiężne skutki dla lokalnych ekosystemów. Zwiększona kwasowość i obecność żelaza mogą zakłócać życie biologiczne w wodzie, oddziałując na szereg organizmów występujących w tym środowisku. Ponadto te zmiany mogą wpłynąć na jakość wody pitnej i zasoby ryb, które są kluczowe dla życia i gospodarki rdzennych społeczności Alaski. Jednak to, jak długo utrzyma się to zjawisko i jakie będą jego skutki, pozostaje niewiadomą. Naukowcy podkreślają potrzebę dalszych badań, aby lepiej zrozumieć wpływ zmiany klimatu na arktyczne ekosystemy i przygotować się na przyszłe wyzwania.

Zjawisko wód przybierających nietypowe barwy staje się coraz bardziej powszechne. O podobnym przypadku, pisaliśmy w naszym artykule “Różowe wody stawu Kealia na Hawajach – cud natury czy sygnał ostrzegawczy?“.