Rzeka Zambezi wysycha, pozostawiając miliony ludzi bez prądu

Zambezi

Rzeka Zambezi, czwarta pod względem długości w Afryce, stanowi podstawę życia dla milionów mieszkańców kontynentu oraz kluczowy zasób energetyczny. Obecnie jednak znalazła się na granicy katastrofy ekologicznej. Postępująca susza zagraża zarówno ekosystemom, jak i ludziom, którzy od pokoleń korzystają z jej zasobów. Rolnictwo, rybołówstwo, przemysł, a także zaopatrzenie w wodę pitną dla setek miejscowości wzdłuż biegu rzeki są w poważnym niebezpieczeństwie, a skutki tego zjawiska odbijają się na stabilności gospodarczej i społecznej Zambii oraz Zimbabwe.

Skutki dla elektrowni wodnych

Jedną z najpoważniejszych konsekwencji wysychania rzeki Zambezi jest wpływ niewystarczającej ilości wody na infrastrukturę hydroenergetyczną, z której korzysta większość regionu. Sztuczny zbiornik Kariba, jeden z największych na świecie – o powierzchni 5,580 km², niegdyś symbol rozwoju i stabilności energetycznej, teraz staje się ofiarą ekstremalnych warunków pogodowych. Kariba, zbudowany w latach 50. XX w. w wyniku postawienia zapory na Zambezi, przez dekady zasilał elektrownie wodne na granicy Zambii i Zimbabwe. Łączna moc zainstalowanych turbin wynosi 2 010 MW, z czego 960 MW przypada na Zambię, a 1050 MW na Zimbabwe. Dziś jednak, w wyniku długotrwałej suszy, poziom wody w zbiorniku osiągnął rekordowo niski poziom, co znacznie ogranicza możliwości produkcji energii.

W tej chwili 128-metrowa ściana zapory jest niemal całkowicie odsłonięta, w związku z czym działa tylko jedna z sześciu dostępnych w Karibie turbin. Według raportu z dnia 15 października 2024 r., poziom wody wynosił 476,3 m, co odpowiadało zaledwie 5,56 proc. użytecznego zapasu. Jest to znaczący spadek w porównaniu z rokiem 2023, kiedy poziom wody na ten sam dzień był o 2 m wyższy, z 20,23 proc. użytecznego zapasu. Tak duży spadek oznacza poważne ograniczenia w produkcji energii, co powoduje, że miasta i wioski coraz częściej borykają się z przerwami w dostawach prądu, trwającymi czasem nawet do kilku dni po kolei.

Wodne Sprawy Rzeka Zambezi wysycha pozostawiajac miliony ludzi bez pradu 1
zdj. umabatata/deposiyphotos

Kryzys w Zambii i Zimbabwe

Konsekwencje suszy dla Zambii i Zimbabwe są katastrofalne. Brak prądu paraliżuje codzienne życie, a przestoje w funkcjonowaniu przemysłu, handlu, szpitali i szkół stają się coraz bardziej powszechne. Przemysł, w dużej mierze oparty na energii z hydroelektrowni, zmaga się z gwałtownym wzrostem kosztów produkcji, co dodatkowo pogłębia recesję gospodarczą. Kryzys energetyczny ma także dalekosiężne skutki społeczne, ponieważ brak dostępu do prądu oznacza nie tylko ograniczenie codziennej aktywności, ale również destabilizację gospodarki, wzrost bezrobocia oraz rosnące niezadowolenie społeczne.

Susza utrudnia nawadnianie pól uprawnych, a spadająca produkcja rolna podnosi ceny żywności, co w konsekwencji prowadzi do pogłębiającego się ubóstwa. W marcu tego roku Zambia ogłosiła stan wyjątkowy. Prezydent Hakainde Hichilema poinformował wówczas, że niedobór wody spowodował zniszczenie około 1 mln z 2,2 mln ha, na których uprawiana była podstawowa roślina regionu – kukurydza.

Pogłębiający się kryzys humanitarny

Susza w regionie Zambezi to nie tylko problem energetyczny, ale również narastający kryzys humanitarny. Zasoby wodne maleją w szybkim tempie, co bezpośrednio wpływa na jakość życia mieszkańców, w szczególności rolników i rybaków, którzy od pokoleń korzystali w swojej pracy z wód rzeki Zambezi. Malejące plony oraz spadające połowy ryb zmuszają lokalną ludność do poszukiwania alternatywnych źródeł utrzymania. Często prowadzi to do migracji do miast lub innych regionów, co z kolei wywołuje napięcia społeczne i jeszcze większą biedę.

Niedobór wody wywiera ogromny wpływ na warunki sanitarno-higieniczne, które gwałtownie się pogarszają. Brak dostępu do czystej wody pitnej, kluczowej dla zachowania podstawowej higieny, sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób. Brak wody, w połączeniu z niedożywieniem, zwiększa ryzyko wybuchu epidemii. Wyschnięcie wielu odwiertów wodnych, zarówno w obszarach miejskich, jak i wiejskich, doprowadziło do epidemii cholery w całym Zimbabwe. Do połowy marca 2024 r. odnotowano ponad 28,5 tys. przypadków zachorowań oraz 589 zgonów we wszystkich 10 prowincjach i 62 dystryktach.

Wodne Sprawy Rzeka Zambezi wysycha pozostawiajac miliony ludzi bez pradu 2
zdj. imagex/depositphotos

Poszukiwanie wyjścia z kryzysu energetycznego

Obecnie sektor energetyczny Zambii musi skoncentrować się na pilnych działaniach, mających na celu złagodzenie skutków kryzysu. Wśród możliwych rozwiązań znajduje się przyspieszenie inwestycji w alternatywne źródła energii oraz rozbudowa krajowej sieci energetycznej, aby umożliwić skuteczniejsze wykorzystanie regionalnych zasobów.

Rząd Zambii zaapelował do mieszkańców i przedsiębiorstw o korzystanie z energii słonecznej. Władze wprowadziły ulgi podatkowe, takie jak zniesienie cła i VAT na import sprzętu solarnego, aby ułatwić zakup paneli słonecznych. Dodatkowo wprowadziły program Net Metering, który pozwala na sprzedaż nadwyżek energii wytwarzanej przez gospodarstwa domowe do krajowej sieci energetycznej, co ma zachęcić obywateli do korzystania z odnawialnych źródeł energii. Jednak mimo to dla wielu Zambijczyków koszt tej technologii jest zbyt wysoki.

Podobny problem dotknął również sąsiednie Zimbabwe, które utraciło znaczną część produkcji energii elektrycznej z zapory Kariba, co skutkuje częstymi przerwami w dostawach prądu. Niemniej większa część energii w tym kraju pochodzi z elektrowni węglowych, co powoduje, że kryzys ma mniejszy zasięg i konsekwencje.

Assistant Icon

Używamy plików cookie, aby zapewnić najlepszą jakość korzystania z Internetu. Zgadzając się, zgadzasz się na użycie plików cookie zgodnie z naszą polityką plików cookie.

Close Popup
Privacy Settings saved!
Ustawienie prywatności

Kiedy odwiedzasz dowolną witrynę internetową, może ona przechowywać lub pobierać informacje w Twojej przeglądarce, głównie w formie plików cookie. Tutaj możesz kontrolować swoje osobiste usługi cookie.

These cookies are necessary for the website to function and cannot be switched off in our systems.

Technical Cookies
In order to use this website we use the following technically required cookies
  • wordpress_test_cookie
  • wordpress_logged_in_
  • wordpress_sec

Cloudflare
For perfomance reasons we use Cloudflare as a CDN network. This saves a cookie "__cfduid" to apply security settings on a per-client basis. This cookie is strictly necessary for Cloudflare's security features and cannot be turned off.
  • __cfduid

Odrzuć
Zapisz
Zaakceptuj

music-cover