Produkcja ekologiczna jest systemem zarządzania gospodarstwem oraz produkcją żywności, łączącym praktyki najkorzystniejsze dla środowiska, klimatu, różnorodności biologicznej, stosującym wysokie normy dotyczące dobrostanu zwierząt, jednocześnie odpowiadając na zapotrzebowanie konsumentów na dobra wytwarzane przy użyciu naturalnych metod. W UE takie produkty wyróżnia specjalnie w tym celu zaprojektowane unijne logo.
Produkcja ekologiczna z jednej strony, w odpowiedzi na potrzeby konsumentów, dostarcza na rynek produkty ekologiczne, z drugiej zaś zapewnia powszechnie dostępne dobra, przyczyniając się do ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt, jak również do rozwoju obszarów wiejskich. Obecnie konsultacjom podlega projekt rozporządzenia delegowanego mającego na celu wskazanie, które wersje unijnego logo produkcji ekologicznej mogą być używane, tak aby konsument mógł rozpoznać właściwe i spełniające wszystkie normy produkty ekologiczne.
W projekcie przepisów doprecyzowano, że dozwolona jest wersja czarno-biała lub całkowicie odwrócona wersja biało-czarna (format negatywowy), ale tylko wtedy, gdy zastosowanie podstawowego modelu kolorów jest niepraktyczne. Obecnie Komisja Europejska zachęca wszystkich zainteresowanych do składania opinii, uwag, propozycji w terminie do 28 maja 2024 r. Otrzymane opinie zostaną zamieszczone na stronie Komisji Europejskiej oraz wzięte pod uwagę przy opracowywaniu ostatecznego kształtu tej inicjatywy.
Produkcja ekologiczna w Unii Europejskiej
Przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/848 z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 834/2007 ustanowiły zasady produkcji ekologicznej oraz związanej z tym certyfikacji oraz stosowania przy znakowaniu i w materiałach reklamowych oznaczeń odnoszących się do tej produkcji.
Co do zasady w produkcji ekologicznej dąży się do osiągnięcia następujących celów ogólnych:
- przyczynianie się do ochrony środowiska i klimatu;
- utrzymywanie długotrwałej żyzności gleby;
- przyczynianie się do wysokiego poziomu różnorodności biologicznej;
- przyczynianie się do wysokich norm dobrostanu zwierząt oraz – w szczególności – do zaspokajania potrzeb behawioralnych charakterystycznych dla danego gatunku;
- zachęcanie do stosowania krótkich łańcuchów dostaw i produkcji lokalnej na różnych obszarach Unii Europejskiej;
- przyczynianie się do rozwoju podaży materiału genetycznego roślin dostosowanego do szczególnych potrzeb i celów rolnictwa ekologicznego;
- wspieranie rozwoju ekologicznej hodowli roślin, aby przyczyniać się do sprzyjających perspektyw gospodarczych dla sektora ekologicznego.
Ogólne zasady produkcji ekologicznej
Produkcja ekologiczna to zrównoważony system zarządzania oparty na:
- korzystaniu w odpowiedzialny sposób z energii i zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba, materia organiczna i powietrze;
- poszanowaniu naturalnych systemów i cykli oraz utrzymanie i polepszanie stanu gleby, wody i powietrza, zdrowia roślin i zwierząt oraz równowagi pomiędzy nimi;
- ochronie elementów naturalnego krajobrazu, takich jak miejsca dziedzictwa przyrodniczego;
- produkcji szerokiej gamy wysokiej jakości żywności i innych produktów rolnych i produktów akwakultury, zaspokajających zapotrzebowanie konsumentów na towary produkowane przy wykorzystaniu procesów niestanowiących zagrożenia dla środowiska, zdrowia ludzi i roślin ani dla zdrowia i dobrostanu zwierząt;
- zapewnieniu integralności na wszystkich etapach produkcji ekologicznej, przetwarzania i dystrybucji żywności i paszy;
- odpowiednim zaprojektowaniu procesów biologicznych i zarządzanie nimi w oparciu o systemy ekologiczne oraz przy użyciu zasobów naturalnych;
- ograniczeniu stosowania środków zewnętrznych;
- dostosowywaniu procesu produkcji do stanu sanitarnego, regionalnych różnic w równowadze ekologicznej, klimatu, warunków lokalnych, stopnia rozwoju praktyk gospodarskich;
- wykluczeniu z całego ekologicznego łańcucha żywnościowego klonowania zwierząt, chowu sztucznie wyhodowanych zwierząt poliploidalnych oraz promieniowania jonizującego;
- zapewnianiu wysokiego poziomu dobrostanu zwierząt z uwzględnieniem potrzeb specyficznych dla danego gatunku.
Aby konsumenci mogli rozpoznawać produkty rolnictwa ekologicznego KE określiła w przepisach wygląd logo oraz kody produkcji ekologicznej.
KE prowadzi konsultacje zmiany w dotychczasowych przepisach odnoszących się do logo produkcji ekologicznej
Konsultowany obecnie akt delegowany zmieniający załącznik V (Logo produkcji ekologicznej Unii Europejskiej i kody) do rozporządzenia (UE) 2018/848 doprecyzuje wymogi dotyczące wersji logo produkcji ekologicznej Unii Europejskiej w celu zapewnienia możliwości stosowania również całkowicie odwróconego biało-czarnego (negatywowego) modelu.
Unijne logo produkcji ekologicznej
W załączniku V do rozporządzenia (UE) 2018/848 podano, że kolorem referencyjnym logo produkcji ekologicznej Unii Europejskiej jest zielony 50/0/100/0 w procesie CMYK, nr 376 w palecie kolorów Pantone i 169/201/56 w modelu kolorów RGB. Odpowiednie odniesienie w modelu kolorów RGB, w którym stosowane są trzy addytywne kolory podstawowe: czerwony, zielony i niebieski, używane jest do celów cyfrowych.
W konsultowanym projekcie wskazuje się, że logo Unii Europejskiej dotyczące produkcji ekologicznej może być również używane w wersji czarno-białej lub w całkowicie odwróconej wersji biało-czarnej (format negatywowy), ale tylko wtedy, gdy zastosowanie modelu kolorów jest niepraktyczne. Jeżeli logo jest użyte na tle zmniejszającym jego widoczność, stosuje się zewnętrzną linię ograniczającą w celu zapewnienia kontrastu z tłem.
Rozporządzenie wejdzie w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, co planowane jest na trzeci kwartał 2024 r.