Zmiany w polskim KPO

Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) jest planem rozwojowym określającym cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej Polski po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19 oraz służące ich realizacji reformy i inwestycje. W ostatnim czasie Komisja Europejska wydała pozytywną opinię na temat zmienionego KPO, który zawiera zaktualizowany rozdział poświęcony planowi REPowerEU oraz zwiększa budżet programu. Zmieniony plan ma łączną wartość 59,8 mld euro (34,5 mld euro w pożyczkach i 25,3 mld euro w dotacjach) i przewiduje 55 reform i 56 inwestycji.

Plan REPowerEU w polskim KPO

Komisja Europejska, w odpowiedzi na trudności i zakłócenia na światowym rynku energii spowodowane inwazją Rosji na Ukrainę, podjęła w maju 2022 r. decyzję o wdrażaniu planu REPowerEU. Plan ten ma na celu uniezależnienie Europy od rosyjskich paliw kopalnych poprzez oszczędzanie energii, produkowanie energii ekologicznej oraz dywersyfikację dostaw. W ramach zmian do polskiego KPO wprowadzony został rozdział poświęcony REPowerEU, który składa się z siedmiu nowych reform, tyluż nowych inwestycji i trzech inwestycji przeniesionych z pierwotnego planu (dwie z nich zostały rozszerzone).

W ramach zmienionego KPO w rozdziale dotyczącym REPowerEU znalazły się m.in. zaproponowane przez Pełnomocnika Rządu do spraw Transformacji Energetycznej Obszarów Wiejskich inwestycje w budowę lub modernizację sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich. Ma to umożliwiać przyłączanie nowych źródeł OZE. Na taki cel przeznaczono około 972 mln euro. Inwestycje w tym zakresie ułatwią także powstawanie spółdzielni energetycznych.

Zmiany wprowadzone w polskim KPO

Zmiany wprowadzone przez Polskę w pierwotnym planie wynikają z konieczności uwzględnienia:

• obiektywnych okoliczności utrudniających realizację niektórych środków zgodnie z pierwotnym planem, takich jak wysoka inflacja odnotowana w latach 2022 i 2023 oraz zakłócenia w łańcuchu dostaw spowodowane wojną na terenie Ukrainy;
• wniosku o zaciągnięcie dodatkowych pożyczek o wartości 23 mld euro w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF);
• korekty w dół maksymalnego przydziału dotacji w ramach RRF z 23,9 mld euro do 22,5 mld euro. Korekta ta wynika z aktualizacji klucza przydziału dotacji w ramach RRF z czerwca 2022 r. i odzwierciedla lepsze wyniki gospodarcze Polski w latach 2020 i 2021 niż pierwotnie przewidywano.

Transformacja ekologiczna w KPO

W zmienionym planie położono duży nacisk na transformację ekologiczną – 46,6 proc. dostępnych środków przeznaczono na działania wspierające cele klimatyczne (w porównaniu z 42,7 proc. w pierwotnym planie). Wprowadzone w KPO reformy obejmują środki mające usprawnić procedury wydawania pozwoleń na działania związane z odnawialnymi źródłami energii, usuwaniem barier utrudniających przyłączanie odnawialnych źródeł energii do sieci oraz promowanie i rozwój umiejętności potrzebnych do transformacji ekologicznej.

Ponadto plan przewiduje udzielenie wsparcia na rzecz efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym i przyspieszone wycofywanie paliw kopalnych z ogrzewania domów, a także ułatwianie rozwoju lokalnych społeczności energetycznych i promowanie mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju. Nowe inwestycje obejmują rozwój sieci dystrybucji energii elektrycznej na obszarach wiejskich, wsparcie budowy i modernizacji systemów magazynowania energii, utworzenie funduszy: wspierającego budowę morskich farm wiatrowych oraz wspierającego szerszy zakres inwestycji w dziedzinie transformacji energetycznej.

Transformacja cyfrowa w KPO

Zmiany wprowadzone w KPO przyczyniają się również do rozwoju transformacji cyfrowej. W ramach planu 21,3 proc. środków przeznaczono na działania obejmujące inwestycje w e-usługi w administracji publicznej, cyfryzację edukacji, rozwój umiejętności cyfrowych i cyberbezpieczeństwo. W zmienionym planie dodano również nowość – wspieranie wykorzystania technologii chmury obliczeniowej przez przedsiębiorstwa.

Kiedy zostanie przyjęty zmieniony KPO?

Rada Europejska, po otrzymaniu pozytywnej oceny wydanej przez Komisję Europejską, w ciągu czterech tygodni powinna podjąć ostateczną decyzję w sprawie jej zatwierdzenia. Zaaprobowanie dokumentu przez Radę Europejską jest konieczne, by Polska otrzymała płatności zaliczkowe w wysokości 5,1 mld euro z funduszy REPowerEU.