Strategia dotycząca odporności na deficyt wody – KE rozpoczyna prace

W ramach prac nad strategią dotyczącą odporności na deficyt wody Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) przygotował na wniosek Komisji Europejskiej opinię rozpoznawczą pn.: Podejścia oraz najlepsze praktyki przemysłowe i technologiczne na rzecz społeczeństwa odpornego na deficyt wody. Zgodnie z przedstawioną opinią, aby zapewnić odporność na deficyt wody, a także zwiększyć bezpieczeństwo wodne i zrównoważoną gospodarkę w tym zakresie, potrzebna jest odrębna strategia i plan działania.

Strategia dotycząca odporności na deficyt wody

Strategia dotycząca odporności na deficyt wody jest jednym z punktów zawartych w wytycznych politycznych Komisji Europejskiej na lata 2024-2029. O dotychczasowych pracach nad inicjatywą odporność na deficyt wody w obliczu suszy i zmiany klimatu pisaliśmy w jednym z poprzednich artykułów: Inicjatywa Odporność na deficyt wody w obliczu suszy i zmiany klimatu.

Przygotowana przez EKES opinia stanowi odpowiedź na wniosek Komisji Europejskiej o przyjęcie opinii rozpoznawczej, w której pogłębiono analizę przeprowadzoną w ramach dokumentu pn. Sektory o dużym zapotrzebowaniu na wodę a technologie wodooszczędne i skupiono się na wdrażaniu zasad przewodnich Niebieskiego Ładu EU oraz działań w ramach odnoszących się do przemysłu.

W opinii EKES podejścia oraz najlepsze praktyki przemysłowe i technologiczne na rzecz społeczeństwa mądrze korzystającego z wody należy ściśle powiązać z kompleksową polityką zrównoważonego gospodarowania wodą w przemyśle, opartą na ograniczaniu zużycia wody, ponownym wykorzystywaniu i recyklingu zasobów, zwiększaniu magazynowania i zmniejszaniu zanieczyszczenia oraz stopniowym wprowadzaniu i wykorzystywaniu wodooszczędnych technologii, zapewniając jednocześnie sprawiedliwą transformację chroniącą konkurencyjność przemysłu.

W jaki sposób osiągnąć odporność na deficyt wody?

W opinii EKES, aby dany sektor stał się wodooszczędny, zmniejszał zużycie, uzdatniał wodę i poddawał ją recyklingowi, należy:

• opracować europejski ekosystem zarządzania danymi dotyczącymi wody;
• mierzyć zużycie wody we wszystkich procesach produkcyjnych;
• minimalizować zużycie wody pitnej do celów przemysłowych;
• określić aktualny stan infrastruktury kanalizacyjnej w UE i opracować plan modernizacji;
• zdefiniować standardy i cele dotyczące zużycia wody na poziomie sektorów i przedsiębiorstw;
• wyznaczyć w zakładach przemysłowych przeszkolony zespół osób (kierownictwo i personel) odpowiedzialny za oszczędne gospodarowanie wodą, zapewnić stałą komunikację z pracownikami oraz przeprowadzić szkolenia z zakresu umiejętności korzystania z wody;
• dzielić się najlepszymi praktykami przemysłowymi i podejściami technologicznymi za pośrednictwem platformy dla zainteresowanych, aby zachęcić do rozpowszechnienia tych praktyk i podejść.

Odporność na deficyt wody w transformacji przemysłowej

Odporność na deficyt wody można zdefiniować jako zdolność społeczeństwa do przystosowania się i reagowania na zmiany w dostępności zasobów wodnych wymuszone czynnikami społeczno-ekologicznymi. Odporność na deficyt wody powinna być jednym z celów zmienionej strategii przemysłowej i Niebieskiego Ładu UE.

Deklaracje w sprawie Niebieskiego Ładu UE stanowią, że woda powinna być podstawowym elementem strategii przemysłowej UE, którą należy wdrożyć w ciągu dwóch lat. W opinii EKES konieczne są zmiany ram strategicznych, w tym wieloletni plan inwestycyjny i dostosowanie finansowania infrastruktury wodnej, umiejętności, technologii i badań, mające na celu sprostanie wyzwaniom związanym z wodą i z polityką dekarbonizacji.

Zmiana ścieżek transformacji przemysłowej powinna w ciągu dwóch lat umożliwić sektorowi przyjęcie podejścia prowadzącego do oszczędnego gospodarowania wodą. Biorąc pod uwagę istniejące technologie, niektóre ekosystemy przemysłowe mogą szybko stać się wodooszczędne, natomiast w przypadku tych, które potrzebują więcej czasu na dostosowanie, konieczne będzie przyjęcie podejścia średnio- i długoterminowego, umożliwiającego stopniowe wprowadzanie zmian.

EKES proponuje, by zidentyfikować sektory o dużym zapotrzebowaniu na wodę w branżach zasobochłonnych i energochłonnych, w tym w przemyśle tekstylnym, stalowym, hotelarskim, gastronomicznym, turystycznym, odzieżowym, rolnym, w sektorze produkcji żywności, chemicznym, papierniczym, energetycznym, budowlanym, górniczym, w branży centrów danych i motoryzacyjnej. Biorąc pod uwagę szczególne wyzwania, jakim będą musiały stawić czoła w związku z rosnącym niedoborem wody, sektory przemysłu o dużym zapotrzebowaniu powinny korzystać z odpowiednio dostosowanych planów działania połączonych ze wsparciem finansowym. Dzięki temu będą coraz bardziej zrównoważone pod względem gospodarowania wodą poprzez wprowadzenie odpowiednich praktyk i technologii, pod warunkiem, że będą dysponować niezbędnymi zasobami ludzkimi.

Odporność na deficyt wody – działania proponowane przez EKES

W opinii EKES systematyczne ulepszanie infrastruktury wodnej ma kluczowe znaczenie dla bardziej oszczędnego gospodarowania wodą w przemyśle. Ponowne wykorzystanie i recykling wody oraz zużycie mniejszych jej ilości powinno stać się normą w przemyśle. EKES zauważa, że jużistnieją dobre praktyki, które przynoszą pozytywne rezultaty.

Przedsiębiorstwa wodociągowe, zakłady użyteczności publicznej, przemysł i gospodarstwa domowe powinny być częścią strumienia danych dostarczającego niezbędne informacje na temat dostępności i wykorzystania wody, co pomoże w stworzeniu bardziej wodooszczędnego społeczeństwa.

Jak zauważa EKES, sama technologia nie jest w stanie rozwiązać problemu wody. Biorąc pod uwagę znaczenie tego zasobu dla rozwoju i wzrostu, musimy stworzyć kulturę wody i zwiększyć świadomość na jej temat w europejskim społeczeństwie. Dla produktów wodooszczędnych należy ustanowić specjalne etykiety zużycia wody. Należy również opracować na szczeblu UE wspólną definicję produktów lub usług o niskim wpływie na wodę.

W związku z tym, że efektywne gospodarowanie wodą zaczyna się na poziomie zakładu, w opinii EKES należy wyznaczyć specjalny zespół osób (kierownictwo i personel) odpowiedzialny za oszczędne gospodarowanie wodą i przyjąć przejrzysty plan działań w celu ograniczenia zużycia wody słodkiej, zapewnienia wykrywania i naprawy wycieków poprzez częstsze kontrole, zainstalowania inteligentnych liczników i wdrażania czystych technologii (wodo- i energooszczędnych), oczyszczania wody po jej użyciu, ponownego jej wykorzystywania i ograniczenia zanieczyszczeń przemysłowych.