English
Woda od zawsze uznawana była za element niezbędny do przetrwania i rozwoju cywilizacji. Z tego powodu ludzie szukali sposobów, by kontrolować jej przepływ i zapewnić sobie stały dostęp do zasobów niezbędnych do spożycia i nawadniania pól. Jednym z najskuteczniejszych rozwiązań była budowa akweduktów.
Akwedukt to jedno z najstarszych i najlepiej zachowanych dzieł inżynieryjnych na świecie. Od tysięcy lat te imponujące konstrukcje dostarczają wodę do miast, dla rolnictwa i przemysłu. W ciągu wieków, ewoluowały od prostych kanałów do skomplikowanych konstrukcji z kamienia, betonu i cegły. Służą do transportu wody z odległych źródeł przy wykorzystaniu siły grawitacji. Punktem docelowym najczęściej są miasta.
Czy wiesz, gdzie znajduje się najstarszy akwedukt?
Akwedukty budowano już w II tysiącleciu p.n.e. Istniały one np. w Knossos (Kreta, ok. 2000 r. p.n.e.), w Gezer (Palestyna, około 1900 r. p.n.e.) czy w Mykenach (Grecja, około 1200 r. p.n.e.). Jednak to Rzymianie przekształcili je w niesamowite cuda architektury, które stały się jednym z najważniejszych elementów infrastruktury.
Najstarsze rzymskie akwedukty to Aqua Appia i Aqua Anio Vetus. Pierwszy z nich, został zbudowany w 312 r. p.n.e. i miał długość ok. 16,4 km. Wykonany był z kamienia i prawie w całości biegł pod ziemią, jedynie na odcinku ok. 90 m przeprowadzono go na powierzchni. Woda była pobierana z ujścia Anio, a następnie transportowana kanałami do Rzymu.
Budowa drugiego z akweduktowych cudów architektury – Aqua Anio Vetus – rozpoczęła się w 272 r. p.n.e. Akwedukt był czterokrotnie dłuższy niż Aqua Appia, a jego konstrukcja była znacznie bardziej skomplikowana. Opierała się na systemie rur, kanałów i tuneli, które umożliwiały przepływ wody na odcinku ok. 64 km również z górzystego terenu Anio do miasta.
Najlepiej zachowany akwedukt na świecie
Wiele z najlepiej zachowanych akweduktów na świecie pochodzi z czasów starożytnego Rzymu. W latach 312 – 537 Rzymianie zbudowali system kanałów o długości ok. 500 km, który dostarczał wodę do miasta. Do dziś zachowało się niespełna 200 fragmentów. Niektóre są nadal używane lub zostały wyłączone całkiem niedawno, jak np. w Rzymie, Atenach czy w Segowii.
Akwedukt Pont du Gard uznawany jest za jeden z najlepiej zachowanych systemów z czasów rzymskich. Został zbudowany w I w. n. e. w południowej Francji w celu doprowadzenia wody z okolic Uzès do miasta Nemausus (dzisiejsze Nimes). Miał długość ponad 50 km. Pont du Gard zbudowany został z kamienia i składał się z trzech kondygnacji arkad o wysokości osiągającej 50 metrów. Był używany przez setki lat, jednak brak odpowiedniej konserwacji po upadku Cesarstwa Rzymskiego, doprowadził do jego zatkania i znacznych zanieczyszczeń, które ostatecznie zatrzymały przepływ. Chociaż przestał nieść wodę, nadal pełnił swoją drugorzędną funkcję – płatnego mostu.
W XVIII w. stał się atrakcją turystyczną i przeszedł szereg renowacji zleconych przez władze lokalne i państwo francuskie. W 1985 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Dziś akwedukt Pont du Gard jest jedną z najpopularniejszych atrakcji turystycznych Francji.
Akwedukty to nie wątpliwie dzieła inżynieryjne, ale też nasze wodne dziedzictwo historyczne. Najstarsze i najlepiej zachowane z nich to konstrukcje, które przetrwały wieki i pozostają niesamowitą inspiracją dla współczesnych projektantów.
