English
W ostatnich latach wzrasta tempo podejmowanych globalnie działań zmierzających ku zahamowaniu zmiany klimatu. Jedną z inicjatyw w tym kierunku jest Freshwater Challenge, które stanowi największe na świecie i w historii wyzwanie tego typu. Jego celem jest zapewnienie renaturyzacji 300 tys. km zdegradowanych rzek i 350 mln hektarów zniszczonych terenów podmokłych, co ma nastąpić do 2030 r. Program ma również na celu ochronę ekosystemów słodkowodnych.
Inicjacja Freshwater Challenge – jak to się zaczęło?
Koncepcja Freshwater Challenge została zaprezentowana w marcu 2023 r. w Nowym Jorku na konferencji ONZ dotyczącej wody. Z inicjatywą wyszło sześć państw: Kolumbia, Demokratyczna Republika Konga, Ekwador, Gabon, Meksyk i Zambia. Na tegorocznym szczycie klimatycznym COP28 w Dubaju ujawniono kolejne państwa, które dołączyły do wyzwania. Są to kraje z Afryki, Azji, Europy, Ameryki Północnej, Południowej i rejonu Pacyfiku. Zaangażowanie ponad 30 państw z tak wielu obszarów czyni Freshwater Challenge globalną inicjatywą. Kraje członkowskie są w posiadaniu ponad 30 proc. światowych odnawialnych zasobów słodkiej wody, a więc ich wpływ na zahamowanie globalnej zmiany klimatu może być ogromny. Wśród nowych członków Freshwater Challenge znalazły się m.in.: USA, Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Norwegia, Hiszpania, Irak, Kenia, Senegal, Nepal, Niger, Pakistan, Peru.
Jakie są cele Freshwater Challenge?
Celem Freshwater Challenge jest ochrona zasobów wód słodkich. Głównymi postulatami inicjatywy jest wspieranie, integrowanie i przyspieszanie renaturyzacji 300 tys. km zdegradowanych rzek oraz 350 mln ha zniszczonych terenów podmokłych. Założeniem wyzwania jest także ochrona rzek, jezior i innych zbiorników wód słodkowodnych oraz przeciwdziałanie ich degradacji. Zakłada się integrację działań w ramach inicjatywy z już istniejącymi strategiami krajowymi. Freshwater Challenge ma więc pomagać spełnić postulaty krajowych i międzynarodowych planów związanych z przeciwdziałaniem zmianie klimatu, ochroną ekosystemów i bioróżnorodności, a także ze zrównoważonym rozwojem ekonomicznym w kierunku neutralnej klimatycznie gospodarki. Zakończenie działań w ramach inicjatywy przewidziane jest na 2030 r.
Dlaczego ochrona ekosystemów słodkowodnych jest tak ważna?
W ciągu ostatnich 50 lat zniknęła jedna trzecia terenów podmokłych na świecie. Tempo utraty mokradeł jest nawet szybsze niż zanikanie lasów, a rzeki i jeziora to najbardziej zdegradowane ekosystemy na naszej planecie. Dobry stan ekosystemów słodkowodnych ma kluczowe znaczenie dla łagodzenia zmian klimatycznych. Tereny bagienne, w który akumuluje się torf, odpowiadają za pochłanianie ogromnych ilości dwutlenku węgla. Jeden hektar torfowiska potrafi pochłonąć od kilkuset kilogramów do dwóch ton węgla w ciągu roku. Tereny podmokłe są magazynami wody, chronią zarówno przed skutkami powodzi jak i suszy.
Wdrażanie Freshwater Challenge
Inicjatywa ma być realizowana na szczeblu krajowym. Z założenia ma połączyć postulaty Freshwater Challenge z już istniejącymi strategiami przeciwdziałającym zmianie klimatu, takimi jak cele zrównoważonego rozwoju, konwencja o różnorodności biologicznej, ramowa konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmiany klimatu, a także plany krajowe i unijne. We wdrażaniu Freshwater Challenge kluczowa ma być współpraca rządów, ich partnerów, społeczności i sektora prywatnego, których miałyby dotyczyć zmiany. Kraje członkowskie mogą się także ubiegać o wsparcie od partnerów inicjatywy. Może to być pomoc w zakresie koordynacji inwestycji, uzupełniania niezbędnej wiedzy czy mobilizacji potrzebnych zasobów. Finansowanie inicjatywy ma nastąpić z funduszy już istniejących projektów.
Freshwater Challenge – nadzieje
Wdrożenie Freshwater Challenge jest inicjatywą nie tylko ukierunkowaną na przeciwdziałanie zmianie klimatu. Jest również kolejnym krokiem ku wdrożeniu gospodarki pozytywnej dla środowiska, zrównoważonego rozwoju oraz kształtowania bezpieczeństwa wodnego, żywnościowego i energetycznego. Zdrowe ekosystemy słodkowodne są także kluczowe dla zachowania stabilności społecznej związanej z dostępem ludności do wody. Obecnie 2,3 mld ludzi żyje w krajach dotkniętych niedoborem wody, a 4 mld – połowa światowej populacji – doświadcza poważnego niedoboru wody przez co najmniej jeden miesiąc w roku.
