English
Z kryzysem wodnym w Meksyku mierzą się nie tylko mieszkańcy stolicy. Zmagają się z nim od dłuższego czasu także lokalne społeczności zamieszkujące stan Michoacan, znajdujący się w górach na zachód od Meksyku. W regionie tym znikają rzeki, a nawet całe jeziora, brakuje także wody niezbędnej do życia oraz nawadniania upraw rolnych. Mieszkańcy Michoacan za stan ten obwiniają stosowanie, na terenach komercyjnych upraw, nielegalnych praktyk nawadniania. Ich desperacja sięgnęła w ostatnich dniach zenitu i postanowili wziąć sprawy w swoje ręce.
Z czego wynika kryzys wodny w Meksyku?
Trwający obecnie kryzys wodny w Meksyku wynika z wielu przyczyn. Zaliczyć do nich można przede wszystkim szybko postępującą zmianę klimatu, a także specyficzne położenie geograficzne tego regionu oraz nieuporządkowany rozwój urbanistyczny, o czym więcej pisaliśmy w artykule Meksyk – jedna z największych aglomeracji świata w obliczu kryzysu wodnego.
Stan Michoacan w Meksyku, znany niegdyś z bujnych, zielonych krajobrazów, obecnie boryka się z poważnymi problemami niedoborów wody, w tym z wysychaniem rzek i jezior. Sytuacja ta jest wynikiem nie tylko naturalnych czynników klimatycznych, ale również intensywnego rozwoju komercyjnych upraw eksportowych, takich jak awokado.
Jezioro Cuitzeo oraz jezioro Patzcuaro, które było symbolem meksykańskiej tradycji ludowej i popularnym celem turystycznym, szczególnie podczas obchodów Día de los Muertos na wyspie Janitzio, zaczęły wysychać. Lokalne władze podjęły działania w celu zdiagnozowania przyczyn tego zjawiska, które ujawniły, że ubytek wody w jeziorze Patzcuaro sięga aż 50 proc. i spowodowany jest działalnością człowieka, w tym nielegalnymi poborami na potrzeby nawadniania plantacji awokado.
Jak donosi lokalna policja, skala tego problemu jest ogromna. Plantatorzy kradną nawet kilkaset tysięcy litrów wody dziennie, doprowadzając tym samym do degradacji krajobrazu w regionie oraz pogłębiania kryzysu wodnego w Meksyku. Dodatkowo tworząc plantacje, przyczyniają się również do wylesienia tego obszaru kraju, zaburzając tym samym obieg wody w zlewniach.
Ze skutkami nielegalnej działalności plantatorów awokado mierzą się między innymi mieszkańcy Villa Madero, miasteczka znajdującego się w dolinie, które do niedawna było otoczone wzgórzami porośniętymi bujnym lasem sosnowym. Od 2022 r. krajobraz wokół niego diametralnie się jednak zmienił w wyniku nielegalnej wycinki drzew i przejmowania otaczających go terenów przez plantatorów, którzy nie tylko wyczerpują wody gruntowe, ale także przechwytują wodę ze strumieni oraz rzek, doprowadzając do kryzysu wodnego w meksykańskim stanie Michoacan.
Konflikt między meksykanami a komercyjnymi plantatorami eskaluje
Sytuacja, w Villa Madero w ostatnich dniach zaostrza się. Mieszkańcy tej miejscowości wraz z robotnikami rolnymi i rolnikami zmagającymi się z niedoborami wody postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. Wspierani przez lokalnych aktywistów ruszyli na okoliczne wzgórza porośnięte drzewami awokado, aby zniszczyć nielegalny sprzęt nawadniający, który czerpał wodę z górskich źródeł, tym samym zabierając do niej dostęp dla lokalnych mieszkańców. Ich działania nie są jednak wyjątkiem.
Na początku kwietnia tego roku, inna grupa mieszkańców Villa Madero przedostała się na teren plantacji i przy użyciu kilofów oraz łopat zniszczyła nielegalne melioracje sczerpujące naturalne źródło wody, które zapewniało do niej dostęp przez setki lat, zanim na terenach tych pojawiły się plantacje.
Czy można zapobiec otwartemu konfliktowi między plantatorami a mieszkańcami Villa Madero?
W stanie Michoacan w Meksyku sytuacja wokół kryzysu wodnego staje się coraz bardziej napięta. W ostatnich tygodniach dochodzi coraz częściej do incydentów, w których lokalna społeczność dostaje się na tereny plantacji awokado, niszcząc nielegalne systemy nawadniające. Te działania mogą eskalować konflikt, do którego obie strony nie są równo przygotowane. Plantatorzy awokado są często wspierani przez kartele narkotykowe, co może prowadzić do przemocowych starć. W odpowiedzi na rosnące napięcie, policja stanowa rozpoczęła w ubiegłym tygodniu patrole wzdłuż brzegów jeziora Pátzcuaro, mające na celu zapobieganie nielegalnym poborom wody. Działania prewencyjne obejmują także zatrzymywanie kierowców ciężarówek, którzy są przyłapywani na napełnianiu cystern wodą z jeziora.
Mieszkańcy Villa Madero starają się natomiast znaleźć kompromis, proponując plantatorom ograniczenie poborów wody z lokalnych źródeł do 20 proc, pozostawiając 80 proc. na potrzeby doliny. Ta propozycja, mająca na celu zabezpieczenie dostępu do wody dla lokalnej społeczności, pozostaje jednak bez odpowiedzi.
Zaostrzająca się sytuacja w Michoacan jest odzwierciedleniem większego problemu z zarządzaniem zasobami naturalnymi, który wymaga pilnych działań zarówno na poziomie lokalnym, jak i krajowym, aby zapobiec dalszej eskalacji konfliktu i potencjalnemu rozlewowi krwi.
