Lokalne Partnerstwa ds. Wody (LPW)

Rola wody, potrzeba dostępu do odpowiedniej jej ilości oraz zachowanie jakości jest szeroko omawiane od wielu lat. Aby zmierzyć się z tymi wyzwaniami, niezbędne jest wdrażanie, szczególnie na obszarach użytkowanych rolniczo, podejścia zlewniowego oraz angażowanie wszystkich interesariuszy w proces planowania, gospodarowania i racjonalnego użytkowania wód.

Rabunkowe korzystanie z zasobów środowiska spowodowało spadek naturalnych zdolności retencyjnych zlewni, zmiany klimatu oraz sukcesywne ograniczanie dostępu do zasobów wodnych. W ostatnich latach, w celu łagodzenia problemów związanych z zarzadzaniem wodą, na obszarach wiejskich powołano Lokalne Partnerstwa ds. Wody (LPW). Istotą działania tych gremiów jest stworzenie płaszczyzny współpracy pomiędzy wszystkimi podmiotami mającymi wpływ na zasoby wodne danej zlewni/regionu. Jako obszar działania LPW, ze względów organizacyjnych, przyjęto jednak powiat – reprezentowany przez podmioty działające na jego terenie (w tym lokalne jednostki samorządowe).

Cele LPW

Celem LPW jest identyfikowanie problemów związanych z zarzadzaniem i gospodarowaniem zasobami wodnymi, zawiązywanie i umacnianie współpracy pomiędzy wszystkimi interesariuszami, podejmowanie inicjatyw prawnych poprzez zgłaszanie propozycji zmian do ministra właściwego ds. gospodarki wodnej.

Członkowie LPW

Członkami LPW mogą zostać osoby oraz podmioty zaangażowane w gospodarkę wodną na terenie danego powiatu. Do aktywnego uczestnictwa w Partnerstwach zachęca się rolników, przedstawicieli spółek wodnych, samorządów (gminnego, powiatowego, wojewódzkiego), terenowych organów Wód Polskich, Lasów Państwowych czy organizacji pozarządowych.

Rola Centrum Doradztwa Rolniczego w ramach LPW

Dla zapewnienia jednolitego sposobu realizacji zadań wynikających z gospodarki wodnej, w prace związane z przygotowaniem i tworzeniem LPW, włączone zostało Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie (CDR). Ponadto w Wojewódzkich Ośrodkach Doradztwa Rolniczego powołani zostali koordynatorzy ds. wody. W CDR wytypowano specjalistów ds. wody oraz zapewniono szkolenia, instrukcje i materiały informacyjne.

Partnerami CDR są: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz Wody Polskie.

Dotychczasowe działania dotyczące powołania i funkcjonowania LPW

Pilotażowe partnerstwa rozpoczęły swoje działania w 2020 r.

Doświadczenia pierwszych osiemnastu Lokalnych Partnerstw Wodnych wykorzystywane są do wdrożenia odpowiednich rozwiązań w pozostałych powiatach. Docelowo planuje się utworzenie LPW w każdym z nich.

Wykaz funkcjonujących obecnie LPW.

Plany rozwoju gospodarki wodą na terenach wiejskich na lata 2022 – 2030

W ramach dotychczasowych działań LPW przygotowany został wzór „Planu rozwoju gospodarki wodą na terenach wiejskich na lata 2022 – 2030”.

Zakłada się, że będzie on obejmować następujące dane/informacje dla powiatu:

• Opis powiatu i charakterystykę tworzących partnerstwo podmiotów i osób fizycznych, w tym:
  • lokalizacje – położenie w województwie, liczba gmin (wiejskie, miejskie, miejsko-wiejskie, RZGW, Zarząd Zlewni itp.);
  • ogólną charakterystykę powiatu, podstawowe informacje (udział gruntów ornych, trwałych użytków zielonych, lasów, obszarów cennych przyrodniczo);
  • charakterystykę rolnictwa w skali powiatu (produkcja zwierzęca, produkcja roślinna, w tym warunki glebowe – rodzaj gleby, klasa);
  • charakterystykę partnerstwa (kto wchodzi w skład LPW), w szczególności fu

• Listę aktualnych dokumentów strategicznych odnoszących się do gmin i powiatu, których treści mają znaczenie dla gospodarki wodą. Przy czym diagnoza obszaru, identyfikacja potrzeb i problemów powinna być zgodna z dokumentami strategicznymi.

• Diagnozę zasobów wodnych obejmującą następujące informacje:
  • charakterystykę hydrologiczną obszaru powiatu (rzeki, jeziora, zbiorniki wodne, cieki wodne naturalne/uregulowane, obszary zmeliorowane);
  • opis zasobów wodnych od strony przyrodniczej, gospodarczej (zapotrzebowanie na wodę), w tym pokazanie mocnych i słabych stron – w kontekście inwestycyjnym;
  • obecne zasoby, lokalizacje i stan infrastruktury wodnej (na podstawie danych z RZGW/Zarządów Zlewni/Nadzorów Wodnych, spółek wodnych).

• Identyfikacje potrzeb i problemów w zakresie gospodarki wodnej powiatu obejmujących m.in.:
  • rolnictwo (informacje na temat oczekiwań rolników/innych podmiotów rolniczych w zakresie przeprowadzenia działań inwestycyjnych; listę problemów);
  • środowisko (informacje o potrzebach renaturyzacji rzek na terenie powiatu, np. z Krajowego Programu Renaturyzacji Wód Powierzchniowych; informacje o gospodarce wodnej na terenach leśnych powiatu na podstawie danych z nadleśnictw; informacje o możliwościach zachowania, odtworzenia, przywrócenia lepszego funkcjonowania obszarów podmokłych, zalewowych, torfowisk, bagien);
  • społeczeństwo (informacje dotyczące zapotrzebowania na wodę pitną; stopień zwodociągowania i skanalizowania obszaru);
  • inne potrzeby/problemy (czy np. odwodnienia inwestycji drogowych nie wpływają na podtopienia obszarów rolniczych; czy odwodnienia osiedli nie ograniczają aktywnej pojemności rzek
• Określenie celów strategicznych na podstawie diagnozy i identyfikacji potrzeb.
• Listę inwestycji i lokalnych działań do podjęcia w powiecie:
  • inwestycje proponowane przez LPW do realizacji (po uwzględnieniu i przeanalizowaniu zaplanowanych już inwestycji przez inne podmioty zarządzające gospodarką wodną w skali lokalnej);
  • przybliżoną wycenę każdego z działań na podstawie danych dla analogicznych działań prowadzonych w województwie;
  • przybliżoną analizę oddziaływania inwestycji na środowisko (w szczególności pod kątem wpływu na siedliska i migrację organizmów związanych ze środowiskiem wodnym);
  • identyfikację interesariuszy każdego działania;
  • termin realizacji danego przedsięwzięcia;
  • monitoring skuteczności działań (każde działanie na liście powinno mieć wskazany monitoring skupiony na ilościowej lub jakościowej ocenie zażegnania problemów przez podjęte działania).

• Plan rozwoju LPW w powiecie – propozycje dalszych działań przyjęte przez członków LPW.

Więcej informacji o LPW

Celem uzyskania dodatkowych informacji na temat LPW można kontaktować się z Ośrodkami Doradztwa Rolniczego, koordynatorami LPW lub z Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie. Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie Centrum Doradztwa Rolniczego oraz na stronach Lokalnych Partnerstw ds. Wody.