English
Jeszcze tylko do końca czerwca 2024 r. trwa III edycja programu Moja Woda, w ramach którego można ubiegać się o dotację w wysokości do 6 tys. zł na budowę przydomowej instalacji gromadzącej deszczówkę. Są w trakcie także miejskie i gminne dofinansowania do tworzenia przydomowych systemów zagospodarowania i wykorzystania wód opadowych. Takie formy wsparcia przyczyniają się do popularyzacji wiedzy i dobrych praktyk związanych z oszczędnym gospodarowaniem wodą. I choć mała retencja, a właściwie mikro retencja, może kojarzyć się z czymś o niewielkim znaczeniu, ma duży wpływ na nasze otoczenie.
Czym jest mała retencja?
Mała retencja polega na gromadzeniu wody w niewielkich zbiornikach poprzez zatrzymywanie lub spowalnianie spływu i zwiększanie jej dostępności w danym miejscu. Działania podejmowane w ramach małej retencji mają na celu niwelowanie przyczyn i skutków pogorszenia się naturalnych stosunków wodnych. Do takich działań należy spowalnianie odpływu wody na terenie całego kraju, minimalizacja skutków suszy, przeciwdziałanie powodzi oraz odtworzenie lub zachowanie istniejących obszarów wodno-błotnych.
Zadanie to nie jest szczególnie trudne, dlatego każdy z nas powinien zadbać o mikro retencję w swoim miejscu zamieszkania. Przykładem skutecznych działań jest budowanie oczek wodnych oraz stawów magazynujących. Inny sposób to umieszczenie na posesji pojemnika retencyjnego, do którego będzie spływała deszczówka. Można ją potem z powodzeniem wykorzystywać do podlewania ogródka, mycia tarasów i podjazdów samochodowych, a nawet do spłukiwania toalety lub prania odzieży. Jedynie bezpośrednie spożywanie deszczówki – bez jej dalszego uzdatnienia – jest niewskazane ze względu na obecne w niej bakterie, a także potencjalną zawartość metali ciężkich.
Dlaczego retencja wody deszczowej jest potrzebna?
Z powodu zmiany klimatu coraz częściej mamy do czynienia z wydłużającymi się okresami suszy. Zasoby słodkiej wody kurczą się między innymi ze względu na wzrost globalnej temperatury powietrza i topnienie lodowców. Ulega ona także zanieczyszczeniu różnymi substancjami, które trudno usunąć, aby znów nadawała się do użytku.
W Polsce ponad 70 proc.[1] opadów wyparowuje z powierzchni ziemi. Pozostała ich część stopniowo spływa do morza lub jest zatrzymywana w gruncie, lodzie, śniegu czy organizmach żywych. Magazynowanie w środowisku naturalnym odbywa się samoistnie. Zwłaszcza lasy i tereny podmokłe mają duże zdolności retencyjne. Dzięki zachodzącym w nich procesom fizycznym, chemicznym i biologicznym woda jest nie tylko gromadzona, ale też oczyszczana oraz chroniona przed wyparowaniem.
W miastach sytuacja się komplikuje ze względu na pokrycie betonem dużej powierzchni terenu i minimalną ilość roślinności. Dlatego też każda ilość deszczówki zatrzymana i wykorzystana w miejscu, w którym spadła na ziemię, ma znaczenie dla poprawy lokalnego mikroklimatu.
Naturalne i sztuczne sposoby na retencjonowanie wody
Naturalnym sposobem na mikro retencję jest pielęgnowanie terenów zielonych wokół swojego domu. Jednak nie chodzi tu o krótko przystrzyżony trawnik, który wymaga obfitego podlewania w czasie upalnego lata. Mowa raczej o łąkach kwietnych, krzewach i drzewach, które w naturalny sposób zatrzymują wodę w glebie.
Do sztucznych sposobów gromadzenia deszczówki należy stosowanie wszelkiego rodzaju małych i dużych zbiorników. Wystarczy ustawić beczkę pod rynną, a nawet wiaderko na balkonie. Jeśli przy domu nie ma miejsca na zbiornik, można własnoręcznie przygotować rynienkę, która skieruje wodę podczas deszczu prosto do doniczek z roślinami.
Profesjonalne zbiorniki na deszczówkę są dostępne w postaci pojemników dekoracyjnych lub dużych zbiorników podziemnych i naziemnych. Gromadzoną wodę oczyszcza się z liści, igieł i gałązek przy pomocy filtrów. W tej postaci można jej używać do celów gospodarczych.
Zalety gromadzenia deszczówki
Zbieranie deszczówki pozwala zmniejszyć wydatki na wodę wodociągową. Już używanie jej do podlewania roślin i do prac przydomowych jest dużą oszczędnością. Przy tym zachowujemy zasoby wód podziemnych do użytku spożywczego, nie marnując ich np. na mycie samochodu. Retencjonowanie pozwala też zgromadzić zapasy wody na okres suszy, podczas którego w kranach często spada jej ciśnienie. Chroni zieleń przed wysychaniem i poprawia mikroklimat. Udostępnienie wody dzikim zwierzętom przyczyni się też do poprawy lokalnej bioróżnorodności. A gdy przyjdzie pora obfitych opadów, mała retencja ograniczy ryzyko podtopień i erozji gleby.
[1] dokładna wartość zależy od tego czy mamy rok mokry czy suchy
