English
Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wdrożyła nowy System Monitorowania Obszaru (AMS), który ma służyć do weryfikacji stanu pól uprawnych. AMS wykorzystuje zdjęcia satelitarne, dzięki którym można obserwować, co dzieje się na danym polu, m.in. jakie zabiegi agrotechniczne są tam przeprowadzane lub jak przebiega proces wzrostu roślin. Obecnie system służy wyłącznie do przeprowadzania kontroli administracyjnych w ramach kampanii dopłat bezpośrednich i obszarowych. W przyszłości natomiast planuje się jego rozbudowę o dodatkowe funkcjonalności.
Podstawa prawna funkcjonowania systemu AMS
Zgodnie z art. 66 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/2116 z dnia 2 grudnia 2021 r. w sprawie finansowania wspólnej polityki rolnej, zarządzania nią i monitorowania jej oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, każda działająca w sektorze rolnym agencja płatnicza, począwszy od roku 2023, została zobowiązana do wdrożenia Systemu Monitorowania Obszaru (Area Monitoring System – AMS). Zgodnie z wspomnianymi wyżej przepisami AMS ma stanowić część systemu, w oparciu o który agencje płatnicze udzielają dopłat unijnych dla rolników. W szczególności dotyczy to dopłat o charakterze obszarowym, związanych z gruntem i prowadzonymi uprawami.
Jak działa system AMS?
System AMS bazuje na wykorzystaniu zobrazowań satelitarnych, które najczęściej pochodzą z darmowego Programu COPERNICUS z satelitów typu Sentinel. Zobrazowania te pozyskiwane są z dużą częstotliwością, tj. co 3-8 dni, dzięki czemu możliwe jest prowadzenie systematycznych, długookresowych obserwacji oraz analiz danych związanych z działalnością rolniczą – występowanie uprawy, stopień wegetacji roślin, wykonane zabiegi agrotechniczne (żniwa, orka, koszenie).
Analizę danej działki rolnej można przeprowadzić poprzez budowanie specjalnych wskaźników wegetacji roślin, które pozwalają ocenić pokrycie obszaru roślinnością oraz w określonych przypadkach ich fazę rozwojową. Zmiany tych wskaźników wskazują na przeprowadzenie na danej działce czynności związanych ze zbiorem czy innymi zabiegami agrotechnicznymi (np. orką, która zmieni zarówno sposób prezentacji obszaru na zobrazowaniu, jak i spowoduje spadek wskaźników wegetacji roślin). Dzięki analizie wskaźników możliwe jest również określenie przedziału czasu, w którym nastąpiło koszenie (bądź stwierdzenie, że koszenie nie miało miejsca), co jest częstym zobowiązaniem rolników w praktykach rolno-środowiskowych i ekologicznych. Analiza wskaźników wegetacji roślin pozwala również na rozpoznanie gatunku lub rodzaju uprawy.
System AMS nie będzie służył do określania granic działek. Dane te pozyskiwane będą z Systemu Identyfikacji Działek Rolnych, który jest aktualizowany co roku na podstawie dokładnych zdjęć lotniczych oraz innych źródeł informacji (w tym od rolników, danych z ewidencji gruntów i budynków, wyników z kontroli na miejscu).
Aplikacja do wykonywania zdjęć geotagowanych
W przypadku, gdy system AMS nie pozwoli na określenie, czy na danej działce rolnej prowadzona jest działalność rolnicza bądź niemożliwe będzie określenie gatunku/rodzaju uprawy, uzupełnieniem informacji systemu AMS ma być aplikacja do wykonywania zdjęć geotagowanych. Są to obrazy wykonane przy użyciu telefonu komórkowego z wbudowanym odbiornikiem GPS. Każda taka fotografia będzie miała zapisane informacje o miejscu jego wykonania, a więc o długości i szerokości geograficznej tego miejsca. System AMS ma być wykorzystywany wyłącznie przez pracowników ARiMR, natomiast aplikacja do zdjęć geotagowanych to narzędzie, które wymaga interakcji z rolnikiem. Dzięki niej możliwe będzie potwierdzanie wdrażania szeregu zobowiązań/deklaracji rolników, ale również kontakt z pracownikami agencji.
Rozwój systemu AMS
System AMS w 2023 r. był wykorzystywany głównie do prowadzenia obserwacji w zakresie podstawowego warunku ubiegania się o płatności obszarowe, tj. prowadzenia działalności rolniczej na gruntach rolnych. W 2024 r. monitoring zostanie rozszerzony o weryfikację upraw i kolejne rodzaje interwencji, gdzie informacja na temat sposobu gospodarowania na gruntach rolnych ma wpływ na spełnienie zobowiązań rolników.
System AMS, zgodnie z założeniami, ma znaleźć zastosowanie w około 35-40 proc. gospodarstw, których działki rolne zgłaszane są do wsparcia obszarowego. Pozostałe z nich, jak i warunki ubiegania się o płatność, które nie mogą zostać zweryfikowane przy wykorzystaniu systemu AMS, będą weryfikowane na wytypowanej do tego celu reprezentacyjnej próbie, z wykorzystaniem tradycyjnych metod kontroli realizowanych bezpośrednio w terenie.
