Rzeki to ekosystemy, które zapewniają nie tylko cenne źródło wody i środowisko życia wielu organizmom, ale i fantastyczne miejsca turystyczne z pięknymi widokami. Czy najdłuższe rzeki na świecie są jednocześnie najbardziej wyjątkowe? Nil, tradycyjnie uważany za najdłuższą rzekę świata, wciąż konkuruje o tytuł z Amazonką. Dużą grupę w zestawieniu stanowią przykłady z Azji. Sprawdźmy, czym jeszcze, poza długością, wyróżniają się rzeki z zestawienia.
Najdłuższe rzeki na świecie – ustalenie długości rzeki
Rzeki to strumienie wody, które płyną w wyżłobionym przez erozję korycie. Wzdłuż tych naturalnych, powierzchniowych cieków, zbudowano niegdyś największe cywilizacje świata. Słodkowodne rzeki są wykorzystywane przez ludzi jako źródła wody pitnej i do nawadniania, miejsca do zakładania siedlisk, sposób transportu czy źródło energii.
Aby wskazać najdłuższe rzeki na świecie, trzeba określić ich długość, a proces ten jest dość skomplikowany. Potrzebne są do tego informacje o dokładnej lokalizacji źródła i miejscu ujścia rzeki – o jej początku i końcu. Uwzględnienie dopływów i kanałów rzeki może jeszcze bardziej utrudnić sprawę. Przy czym zjawisko naturalne, którym jest fakt, że rzeki zmieniają swoją długość i kształt na przestrzeni lat, również nie ułatwia wykonania zadania. Z tego powodu długość rzeki nie jest czymś łatwym do uchwycenia i dlatego podawane wartości są różne i nie zawsze dokładne.
Najdłuższe rzeki na świecie – lista
Oto najdłuższe rzeki na świecie:
1. Nil, długość: 6650 km
Nil, choć dyskusyjnie, uważany jest za najdłuższą rzekę na świecie. Ma długość porównywalną z Amazonką, lecz badanie z 2009 r. wykazało, że jest nieco dłuższy i mierzy 6650 km. Jest ważną rzeką gospodarczą, wspiera rolnictwo i rybołówstwo, a także stanowi miejsce do życia dla wielu zwierząt, w tym hipopotamów czy krokodyli nilowych. Jego zasoby wodne są wspólne dla jedenastu krajów – Tanzanii, Ugandy, Rwandy, Burundi, Demokratycznej Republiki Konga, Kenii, Etiopii, Erytrei, Sudanu Południowego, Sudanu i Egiptu.
2. Amazonka, długość: 6400 km
Amazonka uważana jest za drugą, co do długości, rzekę na świecie. Przepływa przez Brazylię, Kolumbię, Peru i wpada do Oceanu Atlantyckiego. Rejsy i wycieczki statkiem po Amazonce zachęcają podróżników do odkrycia naturalnej obfitości biologicznej lasów deszczowych. W wodach Amazonki można spotkać tysiące gatunków ryb, rzadkie delfiny amazońskie, wydry, manaty czy anakondy.
3. Jangcy, długość: 6300 km
Jangcy jest najdłuższą rzeką w Azji, a dodatkowo najdłuższą leżącą w granicach jednego kraju. Jest głównym źródłem wody w Chinach oraz ważnym obiektem turystycznym. Wzdłuż jej brzegów żyje około 400 mln ludzi. Jangcy jest także nieoficjalną granicą między północnymi a południowymi Chinami. Rejsy po rzece, wzdłuż malowniczego regionu Trzech Przełomów, to idealny sposób na podziwianie niesamowitych krajobrazów tej pięknej części Chin.
4. Missisipi, długość: 6275 km
System Missisipi zaopatruje w wodę 31 stanów USA i 2 kanadyjskie prowincje. Rzeka przepływa przez (z północy na południe): Minnesotę, Wisconsin, Iowa, Illinois, Missouri, Kentucky, Tennessee, Arkansas, Missisipi i Luizjanę, zanim wpłynie do Zatoki Meksykańskiej. W jej rozległej delcie występuje bogaty ekosystem dzikiej przyrody, w którym żyje wiele różnych ptaków wędrownych, gadów i płazów.
5. Jenisej, długość: 5539 km
Piąty według długości jest Jenisej, który płynie przez Mongolię i Rosję aż do ujścia w Morzu Karskim, części Oceanu Arktycznego. Rzeka jest źródłem energii, pożywienia i sposobem transportu dla wielu odległych społeczności syberyjskich, takich jak lud Ket i Yugh. Jenisej jest również domem dla stada reniferów tundrowych Taimyr, które zimą gromadzą się u jego brzegów, tworząc największe takie skupisko na świecie.
6. Rzeka Żółta, długość: 5464 km
Rzeka Żółta, czyli Huang He, nazwę zawdzięcza nadającym jej kolor żółtym pyłom, które wymywa z Wyżyny Lessowej. Podobnie jak Jangcy, Rzeka Żółta w całości występuje na terenie Chin. Nazywana jest „kolebką cywilizacji chińskiej” ze względu na kluczową rolę, jaką odegrała w rozwoju kultury tego kraju. Na rzece znajduje się kilka dużych zapór wodnych i elektrowni, a w jej wodach żyje około 160 różnych gatunków ryb.
7. Ob-Irtysz, długość: 5410 km
Przepływa przez większą część Rosji, ostatecznie wpadając do Oceanu Arktycznego. Powstała w wyniku połączenia Ob i Irtyszu rzeka jest przez pół roku zamarznięta, ze względu na swoje położenie w klimacie zachodniej Syberii. Kraje, przez które przepływa, to Rosja, Kazachstan, Chiny i Mongolia.
8. Rio de la Plata-Paraná-Rio Grande, długość: 4880 km
Jest to długość połączonych i nakładających się na siebie rzek Paraná, Rio Grande i Urugwaj. Sama Rio de la Plata ma zaledwie 290 km, ale w całości, wraz z dopływami, jest znacznie dłuższa. Rzeka złożona ze swoich dopływów biegnie z północy na południe przez Brazylię, Boliwię, Paragwaj, Urugwaj i Argentynę. Wpada do Oceanu Atlantyckiego pomiędzy Argentyną a Urugwajem. Jest to także najszersza rzeka na świecie, na wschodnim krańcu otwierająca się w kształcie zatoki.
9. Kongo, długość: 4700 km
Kongo ma głębokość do 220 metrów, co czyni ją najgłębszą rzeką w historii. Przepływa przez dziewięć krajów: Demokratyczną Republikę Konga, Republikę Środkowoafrykańską, Angolę, Republikę Konga, Tanzanię, Kamerun, Zambię, Burundi i Rwandę. Zanim wpadnie do Oceanu Atlantyckiego dwukrotnie przekracza równik.
10. Amur, długość: 4444 km
Amur swój bieg rozpoczyna w Mongolii i płynie na wschód, tworząc granicę między dalekim wschodem Rosji a północno-wschodnimi Chinami. Chińskie Heilong Jiang można przetłumaczyć jako „rzeka czarnego smoka”, podczas gdy słowo amur ma pochodzić od określenia „woda”. Żyjąca w Amurze kaługa osiągająca długość nawet 5,6 m.
Najdłuższe rzeki na świecie – ekosystemy wrażliwe na zmianę klimatu
Ekosystemy wodne są wrażliwe na coraz poważniejsze skutki zmiany klimatu, przez co rzeki są obecnie jeszcze bardziej zagrożone. Wraz ze wzrostem temperatury, zmianą w ilości opadów czy silnych burz, pogarsza się jakość wody i zwiększa ryzyko katastrofalnych powodzi. Częstsze i silniejsze burze zwiększają odpływ ścieków z obszarów miejskich i rolniczych, przenosząc zanieczyszczenia do pobliskich rzek. Aby zmniejszyć tempo zmiany klimatu, powinniśmy jak najszybciej zaangażować się w strategie chroniące wodę słodką i zwiększyć jej odporność na zmiany.