English
Właśnie zakończył się trzyletni projekt mający na celu przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych o powierzchni niemal 200 akrów (ok. 80 ha) zlokalizowanych w Powderhorn Praire i Marsh Nature Preserve w Chicago. Mowa o znanym z przemysłu ciężkiego regionie Calumet, który obejmuje północno-wschodnią część stanu Illinois oraz północno-zachodni fragment stanu Indiana. Obszar ten słynął dotychczas z fatalnej jakości powietrza i wysokich poziomów skażenia, przez co otrzymał miano najbardziej zdewastowanego przyrodniczo rejonu w całych Stanach Zjednoczonych.
Calumet – najbardziej zdewastowany region w USA z ogromną wartością przyrodniczą
Calumet to region znany z dziedzictwa przemysłowego związanego m.in. z produkcją stali, minerałów i chemikaliów. Wcześniej był jednym z najbardziej zróżnicowanych biologicznie obszarów podmokłych w całej Ameryce Północnej. Szacuje się, że przed okresem osadnictwa istniało tam ponad 10 tys. ha mokradeł. Przez rozwój urbanizacji ilość ta spadła do zaledwie 250 ha. Współcześnie tworzą one fragmentaryczną mozaikę pozostałości naturalnych siedlisk.
Region Calumet, mimo silnego uprzemysłowienia i gęstego zaludnienia, nadal pozostał niezwykle cennym przyrodniczo obszarem. Wynika to z dużej różnorodności siedliskowej, obejmującej m.in. wydmy, prerie, lasy czy bagna, a także gatunkowej – Calumet jest ostoją wielu zagrożonych roślin i zwierząt, w tym ptaków. Basen Wielkich Jezior i okoliczne tereny z bogatą strukturą ekosystemów są nie tylko istotnym przystankiem podczas ich wędrówek, ale także ważnym miejscem rozrodu. Przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych w tym regionie ma więc ogromne znaczenie ekologiczne.
Rozwój przemysłu przyczyną utraty siedlisk cennych nie tylko dla przyrody, ale i bezpieczeństwa
Wielkie Jeziora, będące zespołem 5 połączonych ze sobą akwenów, stanowią drugi co do wielkości zbiornik słodkiej wody na świecie. Miejsce to przyciągało przemysł i przez lata służyło jako odbiornik odpadów.
Masowe osuszanie gruntów było znaczną ingerencją w stosunki wodne, co spowodowało degradację mokradeł i miejscowe nasilanie się powodzi. Brak odpowiednich przepisów umożliwiał rozwój zabudowy (mimo zagrożenia zalaniem), co w momencie nadejścia żywiołu powodowało duże straty. Kosztowne było także utrzymanie obiektów przeciwpowodziowych. Ze względu na brak terenów podmokłych, stanowiących siedliskowe połączenia pomiędzy zbiornikami, podnoszenie się poziomów wody w jeziorach wywoływało powodzie, których skutki były coraz bardziej dotkliwe.
Mimo że obszar ten przez dekady znajdował się w centrum zainteresowań ekologów, to impulsem umożliwiającym podjęcie działań stał się dopiero masowy upadek lokalnych fabryk. Stanowiło to punkt wyjścia do rozpoczęcia prac mających na celu przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych. W ich zakres wchodziła naukowa ocena potencjału odnowy ekologicznej, dająca podstawy do opracowania szczegółowego planu renaturyzacji.
Renaturyzacja w Chicago – przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych
Do głównych celów projektu związanego z renaturyzacją terenów poprzemysłowych w południowo-wschodnim rejonie Chicago należały: przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych, przywrócenie naturalnego poziomu wody i zmniejszenie częstotliwości występowania powodzi. Odbudowa mokradeł na obszarach łączących poszczególne jeziora, które do tej pory – w wyniku działalności człowieka – były od siebie odizolowane, ma zapewnić ciągłość zwiększającą zdolności retencyjne regionu oraz swobodne przemieszczanie się organizmów.
Kluczowe znaczenie dla bioróżnorodności w tym regionie ma przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych, na których roślinność wzniesiona i otwarta woda występują w proporcji pół na pół. Działania w ramach projektu obejmowały instalację podziemnych rur łączących jezioro Powerhorn i Wolf Lake na północy, w celu przywrócenia historycznego poziomu wody na tym obszarze. Podwodne kanały zwiększają też możliwości przemieszczania się ryb i innych organizmów wodnych pomiędzy zbiornikami.
Według urzędników przecinających wstęgę na uroczystościach zwieńczających projekt, w jego wyniku przywrócono niemal 78 ha mokradeł, ok. 200 m siedlisk związanych z wodą płynącą i ponad 18 ha rodzimej roślinności. Regulacja poziomów wody dopiero zapoczątkowała proces odbudowy ekosystemu, a na pełne efekty trzeba będzie poczekać przynajmniej kilka lat.
Odbudowa mokradeł zachętą dla rynku nieruchomości i inwestycji w rozbudowę infrastruktury rekreacyjnej
Autorzy projektu chcieli, aby przywrócenie siedlisk na terenach podmokłych służyło zarówno naturze, jak i człowiekowi. Badania przeprowadzone na Uniwersytecie Michigan wykazały, że działania na rzecz renaturyzacji i oczyszczania terenów basenu Wielkich Jezior są skorelowane ze wzrostem wartości zlokalizowanych tam nieruchomości. Lokalne władze chcą zwiększyć atrakcyjność tych terenów dla mieszkańców i liczą na wzrost ich liczebności. Stąd na przykład wykup działek w celu przekształcania ich na parki i tereny rekreacyjne czy plany budowy luksusowych kompleksów mieszkaniowych.
