Co kryje w sobie śnieg?

Kiedy już doczekamy się zimowego puchu, wówczas w mediach pojawiają się komunikaty „pod żadnym pozorem nie jedzcie śniegu”, „śnieg może być groźny – nie wolno go jeść”. Kiedy cząsteczki pary wodnej, tworzące kryształki lodu, mogą być niebezpieczne? Oczywiście odpowiedź jest prosta – kiedy są zanieczyszczone. „Czyste” są zupełnie niegroźne. Jednak niewiele jest miejsc na świecie, gdzie śnieg pozostał nieskazitelny. Zazwyczaj, w wyniku rosnącej antropogenicznej presji na środowisko, zawiera on szereg niebezpiecznych substancji.

Śnieg jako pochłaniacz

Śnieg może działać jako pochłaniacz dla różnych zanieczyszczeń, w tym metali ciężkich, związków organicznych i związków zakwaszających. Proces ten znany jest jako „suche osadzanie”, ponieważ zachodzi raczej w wyniku opadania cząstek stałych i zanieczyszczeń gazowych na powierzchnię śniegu niż jako efekt opadów atmosferycznych lub spływu.

Jednym z kluczowych czynników wpływających na wchłanianie zanieczyszczeń przez śnieg są ich właściwości chemiczne i fizyczne. Na przykład niektóre metale ciężkie, takie jak ołów i kadm, mogą łatwo wniknąć w pokrywę śnieżną. Inna sytuacja może mieć miejsce w przypadku związków organicznych – są trudniej wchłaniane.

Kolejnym ważnym czynnikiem jest struktura i właściwości pokrywy śnieżnej. Na przykład puszysty śnieg ma większą powierzchnię na jednostkę objętości niż śnieg gęstszy, co może sprawić, że będzie skuteczniej pochłaniał zanieczyszczenia. Ponadto tempo opadów śniegu, temperatura i warunki pogodowe również mogą wpływać na jego zdolność do adsorbowania zanieczyszczeń.

Na co spadnie śnieg?

Istnieje wiele potencjalnych źródeł niebezpiecznych substancji, które mogą znajdować się w śniegu. Wystarczy, że spadnie on na obszar, na którym występują zanieczyszczenia przemysłowe, a może zebrać niewielkie ilości toksycznych chemikaliów lub metali ciężkich. Podobnie, jeśli śnieg stopi się, a następnie ponownie zamarznie, może zawierać rozpuszczone zanieczyszczenia, które następnie zostają uwięzione w lodzie.

Innym potencjalnym źródłem niebezpiecznych substancji w śniegu są środki chemiczne do odladzania, które są często używane do topienia śniegu i lodu na drogach, mostach czy chodnikach. Te substancje mogą zawierać chlorek sodu, chlorek wapnia i chlorek magnezu. Ponadto zanieczyszczenie powodują też chemikalia przeciwoblodzeniowe i nawozy stosowane na pobliskich obszarach rolniczych czy mieszkalnych.

Kolejnym problemem związanym ze śniegiem jest to, że może on zawierać bakterie i inne mikroorganizmy. W chłodniejszym klimacie warstwa śniegu zalega na ziemi przez wiele miesięcy, tworząc pożywkę dla bakterii, wirusów i innych mikroorganizmów.

W większości przypadków szkodliwe dla ludzi i zwierząt zanieczyszczenia, kiedy śnieg stopnieje, odprowadzane są do wód gruntowych, z czasem do wód podziemnych lub do cieków, bez jakiegokolwiek oczyszczania.

Czy gdzieś na świecie śnieg jest czysty?

Istnieją regiony świata, które są znane ze stosunkowo czystego śniegu, takie jak obszary polarne (Antarktyda i Arktyka) oraz wysoko położone pasma górskie, np. Himalaje. Na tych terenach bezpośrednia działalność człowieka jest bardzo niewielka, więc istnieje mniejsze prawdopodobieństwo zanieczyszczenia śniegu, choć jak pokazują badania, nie jest to takie oczywiste.

Globalne problemy zanieczyszczenia środowiska oraz zmiana klimatu wpływają na śnieg nawet w niedostępnych obszarach Ziemi. Przykładem może być potwierdzona obecność mikroplastiku na Antarktydzie (kawałków plastiku o wielkości mniejszej niż 5 mm, które mogą pochodzić z różnych źródeł, takich jak śmieci, produkty kosmetyczne, ubrania syntetyczne itp.).

Obecność mikrodrobin plastiku na Antarktydzie jest szczególnie niepokojąca, ponieważ jest to jeden z najbardziej odległych i dziewiczych regionów na Ziemi. Kontynent otaczają prądy oceaniczne, które mogą wychwytywać zanieczyszczenia i gromadzić je na niektórych obszarach. Badania wykazały zanieczyszczenie plastikiem w powietrzu, wodzie, a nawet lodzie i śniegu na Antarktydzie. Znaleziono je także w żołądkach zwierząt morskich, takich jak kryl, które są kluczowym elementem łańcucha pokarmowego.

Wydaje się, że to głównie wiatr przynosi na Antarktydę mikrodrobiny plastiku. Zbiera je zarówno z innych lądów, jak i z oceanów. Badania wykazały, że pochodzą z nawet tak odległych źródeł, jak obszary miejskie w Ameryce Południowej i Afryce. Ich obecność jest powodem do niepokoju, ponieważ może mieć negatywny wpływ na delikatny ekosystem kontynentu, mogą poważnie zakłócić łańcuch pokarmowy i działać jako wektor dla innych zanieczyszczeń i gatunków inwazyjnych.

Zatem, całkowicie czysty śnieg to już niestety ogromna rzadkość, nawet w skali globu. Coś, co wydaje się oczywiste i naturalne, już takie nie jest.