English
Kalifornijczycy przywykli stawiać czoła klimatycznym ekstremom – zazwyczaj są to fale upałów, pożary i susze. Luty 2024 r. przyniósł jednak mieszkańcom Los Angeles i okolic nowy powód do zmartwień, po tym jak obfite deszcze podtopiły drogi i pozostawiły bez prądu ponad pół miliona ludzi. Zdaniem meteorologów to dopiero początek serii wodnych kataklizmów. Katastrofalna powódź biblijnych rozmiarów to scenariusz, który trzeba zacząć traktować poważnie – ostrzegają eksperci.
Co to są rzeki atmosferyczne? Katastrofalna powódź z 1862 r.
W meteorologii rzeka atmosferyczna to długi i relatywnie wąski pas pary wodnej, formujący się nad oceanem i wędrujący w głąb lądu. Transportuje on ogromne ilości wilgoci ze stref tropikalnych na północ, przynosząc obfite opady w nieco chłodniejszych regionach. Zjawisko występuje w różnych częściach świata, ale szczególnie dotkliwie manifestuje się na zachodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Katastrofalna powódź, która nawiedziła Kalifornię, Oregon i Newadę w 1862 r. była wynikiem przejścia całej serii rzek atmosferycznych w przeciągu dwóch zimowych miesięcy. Zginęło wówczas ok. 4 tys. ludzi, a 25 proc. bydła utonęło. Straty oszacowano na 100 mln dol. – równowartość dzisiejszych 3 mld.
Mokry luty w Kalifornii
Na początku lutego br. nad zachodnie wybrzeże Stanów Zjednoczonych nadciągnęły silne rzeki atmosferyczne. Według Narodowej Służby Pogodowej (NWS) trzydniowa suma opadów była drugą najwyższą zaobserwowaną od 1877 r., czyli od początku gromadzenia danych meteorologicznych. W Kalifornii bilans 5 dni obfitych opadów przyniósł ponad 500 lawin błotnych i 9 ofiar śmiertelnych. Lokalne podtopienia dotknęły Los Angeles i hrabstwo Santa Barbara, a nawet górzyste obszary Santa Ynez.
Ryzyko powodziowe dotknęło nawet 40 mln mieszkańców, z czego dla 11 mln określono je jako zagrożenie życia. Przedstawiciele Pacific Gas&Electric, jednego z największych regionalnych dostawców energii, ogłosili, że jeszcze nigdy nie odnotowali tylu awarii prądu podczas jednej burzy – w pewnym momencie nawet 1,4 mln ich klientów było pozbawionych elektryczności. W Zatoce San Francisco porywy wiatru sięgały nawet 126 km/h, powalając przybrzeżne drzewa i słupy elektryczne.
Katastrofalna powódź to tylko kwestia czasu?
Zdaniem ekspertów dramatyczne wydarzenia z początku lutego będą się powtarzać i nasilać. W 2022 r. Daniel Swain oraz Xingying Huang, naukowcy z Narodowego Centrum Badań Atmosferycznych w Kolorado, opublikowali analizę, według której kolejna katastrofalna powódź jest dla Kalifornii realnym i rosnącym zagrożeniem. Zgromadzone dane satelitarne sugerują, że zmiana klimatu już dwukrotnie zwiększyła ryzyko kataklizmu, a w czarnych scenariuszach suma opadów w czasie kolejnych burz może być nawet o 200-400 proc. wyższa niż historyczne rekordy dla Sierra Nevady.
Naukowcy przypomnieli katastrofalną powódź z 1862 r. i zasugerowali, że tragedie tej skali zdarzają się ok. 7 razy w ciągu tysiąclecia, a więc mniej więcej co 100-200 lat. Tymczasem 150. rocznica kataklizmu jest już za nami. W 2010 r. Służba Geologiczna USA, we współpracy z multidyscyplinarnym zespołem naukowców, przygotowała scenariusz powodzi nazwany ARkStorm 1.0, który przewiduje konieczność przesiedlenia milionów ludzi i zamknięcia ważnych korytarzy transportowych, z łącznymi stratami ekonomicznymi szacowanymi na blisko 1 bln dol.
Prognozy przedstawione przez Swaina i Huanga w 2022 r. to aktualizacja pesymistycznego scenariusza, określana jako ARkStorm 2.0. W jej przygotowaniu brał wprawdzie udział kalifornijski Wydział Zasobów Wodnych (DWR), ale prace są niedofinansowane i wciąż w powijakach.
Kalifornia nieprzygotowana na niebezpieczeństwa
Dr Daniel Swain, który w ostatnich latach stał się ulubionym kalifornijskim meteorologiem w mediach społecznościowych, przestrzega, że niedostatki we współpracy agencji federalnych i stanowych utrudniają należyte przygotowanie się na czarne scenariusze. Jak dotąd infrastruktura przeciwpowodziowa wzmacniana była głównie na Środkowym Zachodzie USA, gdzie wodne zagrożenia historycznie są priorytetem. W Kalifornii jej niedostatki są znaczące, co podkreśla choćby intensywny wzrost infekcji żołądkowo-jelitowych po ostatnich powodziach w regionie San Diego.
Zapowiadana przez naukowców katastrofalna powódź będzie o wiele większym zagrożeniem dla życia, zdrowia publicznego, infrastruktury i funkcjonowania społeczeństwa niż jakakolwiek dotychczas. Bez odpowiednich inwestycji i dobrej komunikacji z obywatelami jej skutki będą dramatyczne.
