English
Zielony ład (Green Deal) to polityka UE spinająca szereg działań dotyczących zrównoważonego rozwoju, od transformacji energetycznej (RePower UE), rolnictwa (Od pola do stołu) po strategie w zakresie przeciwdziałania zanieczyszczeniu środowiska (Zero Pollution). Zakres przedsięwzięć i polityk jest na tyle duży, że trudno je wszystkie śledzić. Niektóre są szeroko komentowane jeszcze na etapie założeń. Inne są dostrzegane dopiero na etapie implementacji.
Wydaje się, że przykładem polityki, która przechodziła trochę bez echa, jest opublikowany w czerwcu 2022 r. UE Nature Restoration Law – akt prawa określający cele w zakresie przywracania ekosystemów do naturalnego stanu. Już sama zapowiedź w środowiskach przyrodników wywołała pozytywne reakcje. Jednak w ostatnim czasie tematem zainteresowały się inne grupy, np. rolnicze. U nich treść UE RestorationLaw budzi raczej obawy.
Propozycja KE jest przełomowa z punktu widzenia renaturyzacji środowiska, gdyż ustala wprost cele w zakresie przywracania naturalnego charakteru mokradeł, ekosystemów rzecznych, a także leśnych. Cele wskazane w RestorationLaw są bardzo ambitne, jak wiele innych pod egidą Zielonego Ładu. Wynikają one z potrzeby zapobiegania utracie bioróżnorodności. Wśród wyzwań stojących przed krajami UE znajdują się:
- Przywrócenie dobrego stanu ekosystemom lądowym chronionym w ramach sieci Natura2000 – 30% do 2030 roku, 90% do 2050 roku.
- Przywrócenie dobrego stanu ekosystemom morskim – 60% do 2030 roku, 90% do 2050 roku.
- Przywrócenie ciągłości rzek na długości co najmniej 25 000 km do 2030 roku.
- Odwrócenie trendu spadku liczebności zapylaczy do 2030 roku.
- Zwiększanie bioróżnorodności na terenach rolniczych, mierzone wskaźnikiem łąkowych motyli.
- Odtwarzanie naturalnych zbiorowisk leśnych, mierzone m.in. udziałem lasów z drzewami w różnym wieku.
Dla każdego z celów RestorationLaw proponuje mierniki, za pomocą których określany będzie postęp wdrażania. Choć cele ustalone są na poziomie UE, to działania podjąć będą musiały wszystkie kraje członkowskie.
To, co budzi niepokój środowisk rolniczych, to cele w zakresie odtwarzania mokradeł. Obejmują one bowiem odtwarzanie obszarów osuszonych przez człowieka nawet do 90% powierzchni w perspektywie do 2050 roku. Odwadnianie mokradeł wiązało się z pozyskiwaniem gruntów rolnych. Oznaczałoby to, że zapisy odnośnie do renaturyzacji terenów podmokłych obejmą więc właśnie te tereny.
RestorationLaw jeszcze nie obowiązuje, więc jego kształt może się zmienić. Ważne jednak, by dyskusja o tym, co, jak i kiedy chcemy w Europie renaturyzować, żeby odwrócić trend utraty bioróżnorodności, toczona była w jak najszerszym gronie. Tylko wspólne zrozumienie znaczenia działań na rzecz odtwarzania naturalnych ekosystemów pozwoli zapobiec masowemu wymieraniu organizmów.
