English
W grudniu 2022 r. odbyła się Konferencja Stron Ramowej Konwencji ONZ w sprawie Różnorodności Biologicznej zwana potocznie COP15. Przedstawiciele 195 krajów dyskutowali o problemie masowej utraty bioróżnorodności. Przyjęto także bezprecedensowe ustalenia w sprawie celów i działań na rzecz ochrony mórz i lądów.
Porozumienie zawarte w Montrealu przewiduje objęcie ochroną 30% globu do 2030 r. To wzrost o 13% w ciągu najbliższych 7 lat. W tym czasie blisko 1/3 powierzchni zdegradowanych ekosystemów ma zostać zrenaturyzowanych. Wśród ustaleń znajdują się także odniesienia do ograniczenia o połowę marnotrawienia żywności. To, co odróżnia ustalenia z Montrealu od wcześniejszych, podobnych inicjatyw, to powiązanie celów z kwestiami finansowymi.
Porozumienie przewiduje utworzenie funduszu ochrony bioróżnorodności w wysokości 200 mld dolarów, a także obcięcie dopłat państwowych do działalności szkodzące różnorodności biologicznej, co miałby zapewnić dodatkowe 500 mld dolarów. Zapewnione miałby być coroczne wsparcie dla krajów rozwijających się, w tym małych wyspiarskich państw, kwotą 20 mld dolarów. Kwota w kolejnych latach ma wzrosnąć do poziomu 30 mld dolarów do 2030 r. Środki te mają wyrównać dysproporcje w ponoszeniu konsekwencji i kosztów utraty bioróżnorodności.
Unia Europejska także włącza się we wdrażanie ustaleń z COP15. Wpisuje się tu przede wszystkim inicjatywa przyjęcia rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie odbudowy zasobów przyrodniczych (Nature Restoration Law), którego cele są zbieżne z celami ustalonymi w Montrealu. Regulacja ta obliguje kraje członkowskie do opracowywania krajowych Programów ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej. Cele w skali UE wskazują potrzebę odbudowy wszystkich ekosystemów do 2050 roku. Lista siedlisk wymieniona w załączniku obejmuje obszary podmokłe, leśne, wodne, a także łąkowe. Cele ilościowe ustalone są dla horyzontu 2030 i 2050. Ponadto KE podaje, że wdrażane są także działania z zakresu racjonalnej gospodarki leśnej, a także dotyczące zrównoważonego rolnictwa. UE wspiera także inicjatywy w zakresie zwiększania wiedzy w krajach partnerskich.
W najbliższych latach powinniśmy zobaczyć pierwsze efekty działań na rzecz ochrony i odbudowy bioróżnorodności zarówno w Polsce, jak i w UE i na świecie. Jeśli cele dotyczące zapewnienia środków finansowych zgodnie z ustaleniami COP15 zostaną dotrzymane, istnieje realna szansa globalnej zmiany w zakresie odwracania trendów utraty gatunków zwierząt i roślin.
