Luksusowy czekoladowy zając. Ceny kakao biją rekordy

W ostatnim roku obserwujemy bezprecedensowy wzrost cen kakao na światowych rynkach, co bezpośrednio przekłada się na ceny czekolady i wykonywanych z niej wyrobów. Ten trend wywołuje niepokój zarówno wśród producentów, jak i konsumentów słodkich wyrobów. Czy ceny kakao spowodują, że czekoladowy zając wielkanocny stanie się wkrótce luksusem dostępnym tylko dla wybranych?

Najwięksi producenci kakao

Uprawa kakao koncentruje się głównie w rejonach o klimacie tropikalnym, gdzie warunki naturalne sprzyjają uprawie kakaowców. Ponad 70 proc. światowej produkcji pochodzi z czterech krajów Afryki Zachodniej: Wybrzeża Kości Słoniowej, Ghany, Nigerii i Kamerunu. Pierwsze z wymienionych państw jest największym producentem i odpowiada za prawie ¹/₃ globalnych zbiorów. Inni znaczący producenci kakao to: Indonezja, Brazylia, Ekwador i Kolumbia.

Co wpływa na uprawę kakaowców?

Kakaowiec to roślina, która wymaga specyficznych warunków do wzrostu, w tym wysokiej wilgotności, stałej temperatury w zakresie 18-32°C i ochrony przed bezpośrednim światłem słonecznym, zwłaszcza w młodym wieku. Drzewa te najlepiej rosną w cieniu innych, większych roślin, takich jak bananowce czy kauczukowce. Kakaowiec zaczyna owocować w piątym roku po posadzeniu i może być ekonomicznie wykorzystywany przez około 25 lat. Jednakże z jednego drzewa rocznie uzyskuje się zaledwie około pół kilograma ziaren, co sprawia, że uprawa kakao jest procesem pracochłonnym i czasochłonnym.

Obecnie nasilone zjawisko pogodowe El Niño przyczynia się do wzrostu temperatur i intensyfikacji suszy na całym świecie, negatywnie wpływając na plantacje kakao, zwłaszcza w Azji Południowej. Te trudności są podkreślane przez ekspertów, którzy zauważają, że złe warunki pogodowe w okresie zbiorów (od września do marca) dodatkowo komplikują sytuację.

Ceny kakao na światowych rynkach?

Analiza danych rynkowych z ostatnich kilku lat pokazuje znaczący wzrost cen kakao, zwłaszcza w 2024 r., kiedy to cena za tonę osiągnęła poziom nieobserwowany od wielu lat.

Zgodnie z danymi opublikowanymi przez Międzynarodową Organizację Kakao (ICCO), w sezonie 2022/23 globalna produkcja kakao wyniosła blisko 5 mln t, co oznacza że sezon 2023/24, według przewidywań, zaliczy spadek produkcji o 10,9 proc., do 4,5 mln t. ICCO prognozuje wzrost cen kakao z powodu mniejszej dostępności ziaren oraz starzenia się drzew produkujących mniejsze plony.

Kakao a globalne trendy konsumenckie

Wzrost popytu na czekoladę i produkty czekoladowe, szczególnie w krajach o szybko rozwijających się gospodarkach, dodatkowo intensyfikuje dynamikę między popytem a podażą na rynku. W związku z ograniczoną podażą kakao i rosnącymi kosztami produkcji, wytwórcy czekolady stają przed trudnym zadaniem zrównoważenia cen detalicznych z kosztami surowców.

Wzrost cen kakao wpływa nie tylko na produkcję czekolady i innych wyrobów cukierniczych, ale również może oddziaływać na ceny kosmetyków i produktów farmaceutycznych zawierających ten składnik. W przypadku wyrobów czekoladowych obserwowane jest także zjawisko znane jako shrinkflacja. Pojęcie to odnosi się do praktyki redukcji rozmiaru produktów sprzedawanych na rynku bez bezpośredniego zwiększania cen detalicznych. Jest to odpowiedź na rosnące koszty produkcji i inflację, Termin ten jest neologizmem powstałym z połączenia angielskich słów shrink (kurczyć się) i inflation (inflacja). Pytanie, czy zmniejszony zając wielkonocny będzie dla nas nadal interesującym towarem?

Przyszłość rynku kakao na świecie?

Producenci czekolady i kakao poszukują sposobów na przeciwdziałanie rosnącym cenom surowców, między innymi poprzez zwiększanie efektywności produkcji, poszukiwanie alternatywnych źródeł kakao oraz inwestowanie w metody zrównoważonej uprawy kakaowców. Te ostatnie działania prowadzone są jednak wciąż na zbyt małą skalę, aby mówić o trendzie Fair Traid (Sprawiedliwy Handel) czy postępie w ochronie środowiska na plantacjach.

Prognozy dla rynku kakao nie są jednoznaczne. Z jednej strony, postępująca zmiana klimatu i ograniczona możliwość zwiększenia powierzchni upraw mogą utrzymywać wysokie ceny kakao. Z drugiej strony, innowacje technologiczne, dobre praktyki upraw i strategie adaptacyjne mogą pomóc zwiększyć plony i wyrówna podaż z rosnącym popytem. Kluczowe będzie zrozumienie, że zrównoważony rozwój w produkcji kakao nie tylko przyczyni się do stabilizacji cen, ale także wesprze przyszłość sektora dla kolejnych pokoleń producentów i konsumentów.

Rynek kakao stoi obecnie przed ogromnymi wyzwaniami, które wymagają globalnej współpracy, innowacji i zaangażowania wszystkich zainteresowanych stron. Od rolników, przez producentów, aż po konsumentów. Każdy ma do odegrania rolę w tworzeniu zrównoważonego rynku kakao – odpornego na zmiany klimatyczne, zachowującego bioróżnorodność i zapewniającego sprawiedliwe warunki produkcji.

W kontekście nadchodzących świąt Wielkanocnych, ceny czekoladowych zajączków mogą służyć jako przypomnienie o skomplikowanym łańcuchu wartości, które stoją za produkcją każdego przysmaku. Rozumienie tych złożonych relacji i wyzwań, przed którymi stoi sektor kakao, może zachęcić konsumentów do podejmowania bardziej świadomych decyzji zakupowych – takich, które wspierają zrównoważoną produkcję i przyczyniają się do zapewnienia lepszej przyszłości producentom kakao na całym świecie.