English
W dniu 30 marca 2022 r. Komisja Europejska zaproponowała wprowadzenie rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów. Wpisuje się ono w plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach Europejskiego Zielonego Ładu. Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów ma na celu uczynienie ich normą na rynku UE oraz ograniczenie ogólnego wpływu na środowisko i klimat. Obecnie Parlament i Rada Europejska przyjęły wstępne porozumienie w sprawie tego rozporządzenia.
Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów – znaczenie dla środowiska
Mając na względzie cykl życia produktów, warto zwrócić uwagę na ogromne ilości materiałów, energii i innych zasobów, które wywierają znaczący wpływ na środowisko: poczynając od wydobycia surowców, ich transport, wykorzystanie aż po ostateczne usunięcie odpadów. Wydobycie i przetwarzanie surowców pierwotnych przyczynia się do powstania połowy światowych gazów cieplarnianych i utraty 90 proc. różnorodności biologicznej. Wśród negatywnych skutków dla środowiska należy wymienić wyczerpywanie zasobów, generowanie emisji gazów cieplarnianych i zanieczyszczenie. Unia Europejska, aby odwrócić te zmiany, podejmuje liczne działania. Jednym z nich jest Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów.
Produkty objęte przepisami w ramach ekoprojektu dla zrównoważonych produktów
Nowe przepisy rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów opierają się na obowiązującej dyrektywie, która w UE funkcjonuje od blisko 20 lat. Przepisy te umożliwią stopniowe ustalanie wymogów w zakresie wydajności i informacji w odniesieniu do kluczowych produktów wprowadzanych do obrotu w Unii.
Komisja Europejska, zgodnie z proponowanymi zapisami, opracuje oraz będzie regularnie aktualizować – na podstawie dogłębnej analizy i kryteriów – wykaz produktów związanych z celami UE w zakresie klimatu, środowiska i efektywności energetycznej. Ten sposób działania ma zapewnić przewidywalność i przejrzystość w odniesieniu do produktów objętych rozporządzeniem. Priorytetowo traktowane mają być produkty o dużym wpływie na środowisko, w tym tekstylia (zwłaszcza odzież i obuwie), meble (w tym materace), żelazo i stal, aluminium, opony, farby, smary i chemikalia, a także produkty związane z energią, produkty ICT i inna elektronika. Przepisy te nie obejmą pojazdów, które uwzględniono w innych aktach prawnych oraz produktów związanych z obronnością i bezpieczeństwem narodowym.
Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów – czego dotyczą nowe przepisy?
Nowe wymogi dotyczące ekoprojektu wykraczają poza efektywność energetyczną i będą miały na celu zwiększenie obiegu zamkniętego, obejmując m.in.:
- trwałość produktu, możliwość ponownego użycia, modernizacji i naprawy;
- obecność substancji chemicznych, które hamują ponowne użycie i recykling materiałów;
- efektywność energetyczną i efektywne gospodarowanie zasobami;
- zawartość materiałów z recyklingu;
- ślad węglowy i środowiskowy;
- dostęp do informacji o produkcie, w szczególności cyfrowy paszport produktu.
Nowe rozporządzenie wprowadza również działania mające na celu położenie kresu szkodliwej dla środowiska praktyce niszczenia niesprzedanych produktów konsumpcyjnych. Zgodnie z założeniami przedsiębiorstwa będą musiały podjąć działania, aby zapobiec tej szkodliwej praktyce. Nowe przepisy mają na celu wprowadzenie bezpośredniego zakazu niszczenia niesprzedanych wyrobów włókienniczych i obuwniczych, z odstępstwami dla małych i okresem przejściowym dla średnich przedsiębiorstw. Ponadto duże przedsiębiorstwa będą musiały co roku ujawniać, ile niesprzedanych produktów konsumpcyjnych usuwają i dlaczego. Oczekuje się, że zdecydowanie zniechęci to je do angażowania się w nielegalne praktyki.
Ekoprojekt dla zrównoważonych produktów – korzyści dla konsumentów
Nowe przepisy mają również na celu zwiększenie świadomości konsumentów poprzez dodanie informacji na temat cech produktów związanych ze zrównoważonym rozwojem. Informacje te mają być dostępne za pośrednictwem cyfrowego paszportu produktu, który pomoże konsumentom i przedsiębiorstwom w dokonywaniu bardziej zrównoważonych wyborów produktów oraz pomoże kontrolować wymogi prawne. Dodatkowe informacje o produkcie będzie można przekazywać również za pomocą etykiet, podobnie jak ma to obecnie miejsce w przypadku powszechnie uznawanego unijnego znaku efektywności energetycznej, który obowiązuje obecnie w przypadku wielu produktów związanych z energią.
Kiedy zaczną obowiązywać nowe przepisy?
Po wstępnym porozumieniu Parlament i Rada Europejska będą musiały formalnie przyjąć nowe rozporządzenie. Wejdzie ono w życie dwudziestego dnia po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym UE. Po wejściu w życie przyjęty zostanie pierwszy plan prac w ramach nowego rozporządzenia w sprawie ekoprojektu dla zrównoważonych produktów, w którym określone zostaną produkty, do których będą miały zastosowanie nowe przepisy.
