Komisja Europejska regularnie przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdania dotyczące realizacji różnych zadań i polityk. Z jednej strony pozwala to na monitorowanie działań KE w zakresie wdrażania przepisów przyjmowanych przez PE, a z drugiej dostarcza informacji nam, obywatelom państw członkowskich EU, o tym, jakie działania są podjemowane w zakresie różnych obszarów, także ochrony środowiska.
Komisja Europejska 8 grudnia 2022 roku przedstawiła Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów – Pierwsze monitorowanie i prognozy eliminacji zanieczyszczeń. Dokument nosi podtytuł „Drogi do czystszego powietrza, wody i gleby dla Europy”, który ściśle wiąże go z celami i założeniami Europejskiego Zielonego Ładu.
Przygotowane sprawozdanie dotyczy monitorowania zapisów jednego z kluczowych dokumentów wdrażających Zielony Ład, bardzo ambitnego w swoich celach tzw. planu Zero Pollution – „Planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń”. Cele tego dokumentu zakładają m. in. ograniczenie liczby zgonów związanych z zanieczyszczeniem powietrza o 55%, ograniczenie emisji mikroplastiku do środowiska o 30%, zmniejszenie o jedną trzecią liczby osób narażanych na stały hałas komunikacyjny, poprawę jakości wody poprzez ograniczenie zanieczyszczeń i odpadów z tworzyw sztucznych w morzu o połowę. Plan na rzecz eliminacji zanieczyszczeń został przyjęty 12 maja 2021 r. i po ponad 1,5 roku przyszedł czas na przedstawienie postępów w realizacji jego założeń.
Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów noszące tytuł „Pierwsze monitorowanie i prognozy eliminacji zanieczyszczeń” przedstawia postępy w realizacji poszczególnych celów. Generalny wniosek płynący z dokumentu wskazuje, że postępy są widoczne, ale dość powolne. Znaczna poprawa dotyczy ograniczenia zanieczyszczenia powietrza oraz zanieczyszczenia związanego z pestycydami i środkami przeciwdrobnoustrojowymi o 12 %. Powierzchnia ekosystemów, na które wywierany jest wpływ przez zanieczyszczenia powietrza zmalała o 14 %. Postępy w zakresie poprawy stanu ponad 100 000 jednolitych części wód powierzchniowych na podstawie danych z 2015 roku uznano za powolne. Podobnie oceniono tempo realizacji działań na rzecz ograniczania produkcji odpadów i mikroplastiku. Widać jednak zmniejszenie ilości odpadów na morskich liniach brzegowych Europy, co uznano za optymistyczny objaw zmian w Europie.
Sprawozdanie przedstawia także prognozy w zakresie możliwości osiągnięcia celów założonych w Planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń. W większości przypadków osiągniecie ich przy obecnie podejmowanych działaniach będzie bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Przykładowo, w kwestii hałasu możliwe będzie zmniejszenie ilości osób narażonych na niego w sposób ciągły maksymalnie o 19%. Dla części z działań bardzo dużą przeszkodę stanowią zakłócenia łańcuchów dostaw związane z pandemią COVID oraz kryzysem energetycznym wywołanym wojną w Ukrainie.
W związku z tym KE wskazuje w Sprawozdaniu najpotrzebniejsze działania. Są to:
- „porozumienie współustawodawców w sprawie kluczowych wniosków ustawodawczych;
- szybsze wdrażanie najważniejszych aktów prawnych UE na szczeblu lokalnym, krajowym i międzynarodowym;
- propagowanie globalnych inicjatyw wspierających państwa trzecie w ich staraniach.”[1]
Jak widać, plany KE dotyczą głównie wzmocnienia istniejących i wprowadzania nowych norm w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń i odpadów oraz zwiększenie wysiłków angażujących państwa niezrzeszone w działania na rzecz tzw. zero pollution.
W 2023 roku mają zostać przedstawione szczegółowe informacje o kolejnych prognozach i postępie w osiąganiu celów Planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń.
[1] https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52022DC0674&from=EN (28.12.2022)
