Statki będą musiały ograniczyć hałas podwodny – plan działania

Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) poinformowała o wypracowaniu ostatecznej wersji planu działań, których zadaniem jest znacząco ograniczyć hałas podwodny generowany przez statki. W założeniu pomysłodawców inicjatywa ta ma zminimalizować negatywny wpływ podwodnych decybeli na środowisko morskie, w tym przede wszystkim na dziką przyrodę oraz lokalne społeczności. IMO planuje też kolejne kroki zmierzające do osiągnięcia podmorskiej ciszy.

Nowy plan działań IMO

Podkomitet IMO ds. projektowania i budowy statków (SDC) spotkał się w dniach 22-26 stycznia br. w Londynie, aby sfinalizować prace nad ambitnym planem działań, które mają ograniczyć hałas podwodny w morzach i oceanach. W drugiej połowie marca plan zostanie przedstawiony Komitetowi Ochrony Środowiska Morskiego w ramach jego 81. sesji (MEPC 81) w celu uzyskania akceptacji.

Plan działań wyznacza krajom członkowskim IMO, do których od 1960 r. należy również Polska, szereg zadań, za wdrożenie których odpowiedzialne będą wybrane krajowe instytucje i urzędy. Obejmują one m.in. ustanowienie 3-letniej fazy gromadzenia doświadczeń. W jej ramach organizacje z poszczególnych krajów będą dzielić się najlepszymi praktykami i wnioskami wyciągniętymi z wdrażania znowelizowanych wytycznych przyjętych przez IMO w październiku 2023 r.

Wysiłki, dążące do redukcji podwodnego hałasu, obejmować będą również:

• podnoszenie publicznej świadomości, edukację oraz szkolenia dla marynarzy;
• standaryzację procesu zarządzania planowaniem podwodnego hałasu;
• rozwój celów i polityki w zakresie redukowania hałasu;
• stworzenie grup technicznych w strukturach IMO zobowiązanych do wymiany informacji;
• rozwój narzędzi służących gromadzeniu i dzieleniu się informacjami;
• wspieranie badań nad biofoulingiem, emisją gazów cieplarnianych oraz hałasem podwodnym i jego wpływem na poszczególne gatunki i siedliska.

Partnerstwo GloNoise

Wysiłki, aby zmniejszyć hałas podwodny, mają szeroko zakrojony charakter i nie ograniczają się do wspomnianego wyżej planu działań. Jeszcze w tym roku rozwijany będzie projekt partnerstwa GloNoise, w który zaangażowane są IMO, Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju (UNDP) oraz Fundusz na Rzecz Globalnego Środowiska (GEF). Jego celem jest stworzenie silnej, globalnej sieci partnerskiej ze szczególnym uwzględnieniem krajów rozwijających się, które potrzebują wsparcia w ramach podnoszenia świadomości, gromadzenia danych oraz budowania zdolności instytucjonalnych.

W jaki sposób hałas podwodny wpływa na środowisko morskie?

Statki są głównym źródłem podwodnego hałasu. W zależności od ich typu, rozmiaru oraz trybu działania emitują dźwięki o frekwencji od 10 Hz do ponad 1kHz i sile 160-200 dB re 1 µPa na 1 m. Można przyjąć, że im większy statek, tym produkowany przez niego hałas podwodny ma niższą frekwencję, a wyższą siłę. A ponieważ wielkość globalnej floty stale rośnie o około 4 proc. rocznie, presja wywierana na środowisko morskie jest coraz większa.

Tymczasem świat pod wodą rządzi się swoimi zasadami. Żyjące tu zwierzęta, w tym także ssaki, wykorzystują dźwięki do komunikacji, poszukiwania pożywienia, nawigacji, rozmnażania się i unikania drapieżników. Antropogeniczny hałas podwodny w poważnym stopniu zaburza te biologiczne funkcje, wywołując stres, niepożądane reakcje, a nawet śmierć organizmów. Dźwięki niskiej frekwencji emitowane przed duże statki komercyjne zagrażają w szczególności wielorybom, lwom morskim, niektórym fokom oraz rybom. A niosą się one na bardzo dalekie odległości, zaburzając ich życie także w siedliskach przybrzeżnych, gdzie wiele gatunków wychowuje swe młode.

Oceaniczny hałas zmniejsza szansę na przeżycie zwierząt, które i tak są już poważnie zagrożone zmianą klimatu, zanieczyszczeniem wód morskich, rabunkowymi połowami oraz przypadkowymi kolizjami z jednostkami pływającymi.

Potrzeba działania

Wziąwszy pod uwagę skalę i tempo rozwoju sektora morskiego, konieczne jest przedsięwzięcie kroków służących redukcji hałasu podwodnego w wymiarze globalnym. Służyć temu mają nowe technologie produkcji cichszych śrub napędowych, które mogłyby zostać zainstalowane na istniejących już statkach. Poza tym działania mitygujące obejmują również utrzymywanie kadłubów i śrub napędowych w czystości, akustyczne izolowanie silników oraz zmniejszenie prędkości rejsowych. Ten ostatni czynnik jest również podstawowym sposobem na redukcję emisji gazów cieplarnianych w transporcie morskim.

Nie ulega wątpliwości, że ograniczenie hałasu podwodnego wymaga skoordynowanej współpracy międzynarodowej i narzuconych odgórnie standardów, które równoważyć będą chęć zysku. Wysiłki IMO wspierają realizację 14. Celu Zrównoważonego Rozwoju, czyli: „Chronić oceany, morza i zasoby morskie oraz wykorzystywać je w sposób zrównoważony”.