English
Zgodnie z Europejskim prawem o klimacie, które weszło w życie w lipcu 2021 r., UE powinna osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 r. oraz zredukować emisję gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. w porównaniu z poziomami z 1990 r. do 2030 r. Prawo o klimacie zobowiązuje również Komisję Europejską do zaproponowania celu klimatycznego na 2040 r. Zgodnie z najnowszą oceną skutków, dotyczącą możliwych sposobów osiągnięcia neutralności klimatycznej, Komisja Europejska zaleca redukcje emisji gazów cieplarnianych netto o 90 proc. do 2040 r.
Zmiana klimatu powoduje coraz częstsze i bardziej dotkliwe ekstremalne zjawiska pogodowe, które prowadzą do znacznych szkód gospodarczych. Wyznaczenie celu klimatycznego na kolejne lata ma przynieść nie tylko korzyści gospodarcze, wynikające z niższego ryzyka ekstremalnych zdarzeń pogodowych i związanych z nimi strat, ale również szereg zysków dodatkowych, w tym poprawę jakości powietrza i zdrowia, zmniejszenie zależności od importowanych paliw kopalnych oraz wsparcie dla różnorodności biologicznej.
Cel klimatyczny na 2040 rok i jego znaczenie dla rozwoju gospodarki
Wyznaczenie celu klimatycznego na 2040 r. pomoże europejskiemu przemysłowi, inwestorom, obywatelom i rządom w podejmowaniu decyzji, które pozwolą UE osiągnąć cel neutralności klimatycznej w 2050 r. Będzie to stanowiło ważne sygnały, wskazujące jak skutecznie inwestować i planować w perspektywie długoterminowej. Dzięki prognozowaniu możliwe jest ukształtowanie dobrze prosperującego, konkurencyjnego i sprawiedliwego społeczeństwa, dekarbonizacja przemysłu i systemów energetycznych UE oraz uczynienie z Europy głównego celu inwestycji oraz stabilnego miejsca pracy, dostosowanego do przyszłych wyzwań.
Wyznaczenie celu zwiększy również odporność Europy na przyszłe kryzysy, a w szczególności wzmocni niezależność energetyczną Unii od importu paliw kopalnych, który pochłaniał ponad 4 proc. PKB w 2022 r. Straty gospodarcze związane z klimatem w Europie z ostatnich pięciu lat szacuje się na 170 mld euro. Z przeprowadzonej przez Komisję Europejską oceny skutków wynika, że nawet przy ostrożnych szacunkach globalne ocieplenie jako efekt bezczynności mogłoby obniżyć PKB UE o około 7 proc. do końca stulecia.
W jaki sposób zostanie osiągnięty cel klimatyczny UE na 2040 rok?
Osiągniecie redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o 90 proc. do 2040 r. w porównaniu z poziomami z 1990 r. będzie wymagało spełnienia szeregu warunków, takich jak wdrożenie przepisów mających na celu ograniczenie emisji o co najmniej 55 proc. do 2030 r. Jednym z kluczowych elementów w drodze do tego celu jest aktualizacja krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, o których pisaliśmy w jednym z poprzednich artkułów: Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu.
Kolejnym ważnym elementem jest tu Europejski Zielony Ład, który musi stać się porozumieniem w sprawie dekarbonizacji przemysłu i oparcia go na energii wiatrowej, hydroenergii i elektrolizerach, oraz zwiększaniu krajowych zdolności produkcyjnych w sektorach rozwijających się, takich jak baterie, pojazdy elektryczne, pompy ciepła, energia fotowoltaiczna, CCU/CCS, biogaz i biometan oraz gospodarka o obiegu zamkniętym. W opinii Komisji Europejskiej ustalanie opłat za emisję gazów cieplarnianych i dostęp do finansowania mają kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów w zakresie ich redukcji przez przemysł europejski, dlatego też zostanie powołana specjalna grupa zadaniowa, której rolą będzie opracowanie globalnego podejścia do ustalania opłat za emisję gazów cieplarnianych i rynków uprawnień do uwalniania dwutlenku węgla.
Jednym z najważniejszych elementów przeprowadzenia czystej transformacji jest otwarty dialog ze wszystkimi zainteresowanymi stronami. Komisja Europejska nawiązała już rozmowy z przedstawicielami sektora przemysłu i rolnictwa. Trwające działania informacyjne pomogą przedstawić wnioski ustawodawcze dotyczące ram polityki na okres po 2030 r. i które przyczynią się do osiągnięcia celu na 2040 r. w sposób sprawiedliwy i racjonalny pod względem kosztów. Tempo dekarbonizacji będzie zależało od dostępności technologii, które dostarczają rozwiązania bezemisyjne, a także od efektywnego wykorzystania zasobów w gospodarce o obiegu zamkniętym.
Cel klimatyczny – w jaki sposób zredukować emisję CO2
Osiągnięcie zalecanego celu 90 proc. będzie wymagało redukcji emisji oraz usuwania CO2. Aby go zrealizować, należy skupić się na wdrażaniu technologii wychwytywania i składowania dwutlenku węgla, a także wykorzystania go w przemyśle. Unijna strategia zarządzania emisjami w przemyśle ma na celu wsparcie rozwoju łańcuchów dostaw CO2 i wymaganej infrastruktury transportu. Wychwytywanie CO2 powinno być ukierunkowane na sektory, w których trudno zredukować emisje i w których alternatywy są mniej opłacalne z ekonomicznego punktu widzenia. Usuwanie dwutlenku węgla będzie również potrzebne do generowania ujemnych emisji po 2050 r.
Sojusz przemysłowy na rzecz małych reaktorów modułowych
Przewiduje się, że sektor energetyczny osiągnie pełną dekarbonizację po 2040 r. w oparciu o bezemisyjne i niskoemisyjne rozwiązania energetyczne, w tym odnawialne źródła energii, energię jądrową, efektywność energetyczną, składowanie, CCS, CCU, usuwanie dwutlenku węgla, elektrownie geotermalne i wodne. W celu wsparcia założonego celu zawarto sojusz przemysłowy na rzecz małych reaktorów modułowych, który dążyć będzie do zwiększenia konkurencyjności przemysłu i zapewnienia silnego łańcucha dostaw oraz wykwalifikowanej siły roboczej w UE.
Kiedy zostanie przyjęty cel klimatyczny na 2040 rok?
Wniosek ustawodawczy, zgodnie z założeniami, zostanie przedstawiony przez następną Komisję Europejską po wyborach, a następnie uzgodniony z Parlamentem Europejskim i państwami członkowskimi – zgodnie z wymogami unijnego prawa o klimacie.
Zalecenie redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o 90 proc. do 2040 r. jest zgodne z opinią europejskiego naukowego komitetu doradczego ds. zmiany klimatu (ESABCC) oraz z wynikającymi z porozumienia paryskiego zobowiązaniami UE.
