Porozumienie w sprawie różnorodności biologicznej Kunming-Montréal – UE prezentuje swoje postępy

Minął rok od momentu, gdy 196 krajów podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Bioróżnorodności (COP15) zatwierdziło Ramową Umowę o Bioróżnorodności Kunming-Montréal (GBF). To porozumienie stanowi wszechstronny plan działań na rzecz przyrody i ludzi, które mają na celu ochronę, przywrócenie, zrównoważone użytkowanie, zarządzanie i finansowanie. Pełna realizacja tych założeń, w połączeniu z Porozumieniem paryskim, ma prowadzić do wdrożenia zrównoważonej gospodarki i osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. Unia Europejska zaznaczyła swoją kluczową rolę w tym procesie, osiągając znaczący postęp we wdrażaniu założeń umowy.

Zobowiązania i działania UE w ramach porozumienia GBF

UE wprowadziła szereg nowych regulacji, które obejmują:

• Ustawę o produktach niepowodujących wylesiania: ta ustawa ma na celu zapewnienie, że konsumpcja w Europie nie przyczynia się do wylesiania w innych regionach świata. Zacznie obowiązywać pod koniec 2024 r.
• tymczasowe porozumienie dotyczące ustawy o przywracaniu przyrody: ma ono na celu odbudowę zdegradowanych ekosystemów w Europie. To prawo, po wdrożeniu w państwach członkowskich UE, stanie się kluczowym elementem w dążeniu do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 r. oraz zwiększenia odporności Europy na zmianę klimatu. Będzie również wspierać Unię i jej państwa członkowskie w realizacji zobowiązań dotyczących odbudowy przyrody, a wynikających z globalnych ram różnorodności biologicznej Kunming-Montréal.
• wzmocnione monitorowanie i pomiary: UE zaproponowała przepisy dotyczące monitorowania gleby, które mają wspomóc ochronę i odbudowę oraz zapewnienie zrównoważonego użytkowania. Wniosek dotyczący ram monitorowania odpornych lasów europejskich ma na celu uzupełnienie braków w informacjach o lasach europejskich i stworzenie kompleksowej bazy wiedzy na ich temat.
• nowe zasady dotyczące odpowiedzialności przedsiębiorstw w globalnych łańcuchach wartości: wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju zobowiązuje przedsiębiorstwa do identyfikowania i minimalizowania negatywnego wpływu ich działalności na prawa człowieka i środowisko, w tym na zanieczyszczenia i różnorodność biologiczną.
• Traktat o morzu pełnym: umożliwia tworzenie dużych, chronionych obszarów na otwartym morzu. Jest to krok wspierający realizację celu, który zakłada efektywną ochronę i zarządzanie 30 proc. lądów i mórz do roku 2030. Unia Europejska zadeklarowała wsparcie dla ratyfikacji i szybkiego wdrożenia tego traktatu poprzez program „Światowy program oceaniczny”, który dysponuje budżetem 40 mln euro. Obecnie UE pracuje nad przyspieszeniem procesu własnej ratyfikacji tego porozumienia.
• współpracę z UNEP – Światowym Centrum Monitorowania Przyrody: współdziałanie w celu stworzenia Globalnej Usługi Wsparcia Wiedzy o Różnorodności Biologicznej, której zadaniem jest pomoc krajom w nadzorowaniu wdrażania Globalnych Ram Bioróżnorodności.
• wdrożenie Nowego Systemu Zarządzania Wiedzą o Różnorodności Biologicznej: zawiera zaawansowany system monitorowania z wykorzystaniem wskaźników. Narzędzie to będzie służyć do obserwowania postępów UE i poszczególnych państw członkowskich w osiąganiu globalnych celów, ułatwiając wymianę informacji niezbędnych do wypełnienia braków w wiedzy w najbardziej efektywny sposób.
• kontynuację współpracy: UE będzie kontynuować współpracę z różnymi partnerami, w tym w ramach powołanej podczas COP28 inicjatywy Team Europe, która promuje łańcuchy dostaw nieprowadzące do wylesiania, a także projektów NaturAfrica i inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju produkcji kakao.

Globalne ramy różnorodności biologicznej Kunming-Montréal – finansowanie działań przez UE

UE i jej państwa członkowskie odgrywają kluczową rolę w międzynarodowym finansowaniu działań na rzecz różnorodności biologicznej, nadal mobilizując zasoby na wsparcie realizacji porozumienia Kunming-Montréal. Komisja ogłosiła podwojenie przeznaczonych na ten cel środków, zwiększając je do 7 mld euro w okresie 2021-2027. Europejska inicjatywa ma na celu przekierowanie środków finansowych na inwestycje wspierające różnorodność biologiczną. Zgodnie z nowym budżetem UE, od roku 2026 10 proc. funduszy będzie przeznaczanych na działania związane z ochroną różnorodności biologicznej.

Obecnie Komisja Europejska finansuje i oferuje wsparcie techniczne co najmniej 74 projektom, które skupiają się na rozwiązaniach bazujących na naturze, z łącznym wkładem finansowym wynoszącym 654 mln euro. Włączenie miast, lokalnych władz oraz różnorodnych grup interesariuszy (z branż takich jak rolnictwo, finanse i ubezpieczenia czy gospodarka wodna) sprzyja integracji rozwiązań opartych na przyrodzie we wszystkich sektorach.

Dalsze działania i wyzwania

Unia Europejska, rok po przyjęciu Ramowej Konwencji o Bioróżnorodności Kunming-Montréal, odnotowała istotne postępy w dziedzinie jej ochrony. Jednakże, mimo tych sukcesów, nadal stoi przed szeregiem wyzwań, które wymagają dalszych działań i zaangażowania. Jednym z głównych jest stan bioróżnorodności na terenach rolniczych. Wymaga to nie tylko kontynuacji dotychczasowych działań, ale również zwiększenia zaangażowania i współpracy między różnymi sektorami. Unia aktywnie analizuje, czy konieczne są dodatkowe środki lub wzmocnienie strategii, aby skutecznie realizować założenia Ramowej Konwencji. Działania UE odzwierciedlają świadomość, że działania na rzecz bioróżnorodności są nieodłącznym elementem szerszej strategii walki ze zmianą klimatu i promowania zrównoważonego rozwoju.

Odwrócenie utraty różnorodności biologicznej i przywrócenie dobrego stanu przyrody ma fundamentalne znaczenie dla naszego dobrostanu i rozwoju społeczno-gospodarczego. Nasz dobrobyt, obejmujący połowę światowego PKB, jest zależny od przyrody i usług, które zapewnia. Ponadto ochrona i przywracanie przyrody jest kluczem do odniesienia sukcesu w walce ze zmianą klimatu, jak właśnie ponownie podkreślili światowi przywódcy na COP28. Pozostajemy w pełni zaangażowani we wdrażanie porozumienia Kunming-Montreal, które – bardziej niż kiedykolwiek – ma znaczenie w naszych wysiłkach na rzecz ludzi i planety – Maroš Šefčovič, wiceprzewodniczący wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, stosunków międzyinstytucjonalnych i prognoz.